درباره اختلال دوقطبي ( اختلال خلقي دو قطبي يا افسردگي شيدايي ) بيشتر بدانید. مخصوصا کساني که خود يا دوستان يا اقوامشان از اين بيماري رنج ميبرند اختلالات دوقطبي چيست ؟ ازاختلال دو قطبي با عنوان افسردگي شيدائي نام برده ميشد. همانگونه که از نام قبلي استنباط ميشود کسي که دچار اختلال دوقطبي است دچار نوسانات خلقي شديد ميباشد.اين نوسانات معمولا هفته ها يا ماها طول ميکشد و با ان چه مردم عادي در زندگي روزمره تجربه ميکنند بسيارمتفاوت است. خلق افسرده: احساس شديد افسردگي خلق شيدا: احساس شادماني بسيار خلق مختلط: به عنوان مثال خلق افسرده همراه با بيقراري و فعاليت بيش از اندازه ناشي از شيدائي. شيوع اختلالات دو قطبي : در حدود يک نفر از هر 100 بزرگسال در طول زندگي خود دچار اين اختلال ميگردد. معمولا اين اختلالات بعد از سنين نوجواني اتفاق ميافتد. در سنين بالاتر از 40 سال اين اختلالات غير معمول است. مردان و زنان به يک اندازه در معرض ابتلا به اين اختلالات قرار دارند. انواع اختلال دو قطبي : اختلال دو قطبي نوع 1 حد اقل يک دوره خلق شيدا به مدت يک هفته وجود دارد.اگرچه بيشتر مبتلايان دوره افسردگي را هم تجربه ميکنند ولي بعضي از انها فقط دوره شيدائي را تجربه ميکنند. دوره هاي شيدايي بدون درمان بين 3 تا 6 ماه به طول ميانجامند.دورههاي افسردگي در صورتي که مداوا نشوند 6-12 ماه ادامه پيدا ميکنند. اختلال دو قطبي نوع 2 در اين نوع بيش از يک دوره افسردگي شديد وجود دارد. در صورتي که شدت خلق شيدايي کم است. اين نوع به نام شيدائي خفيف (Hypomania) ناميده ميشود. اختلال دو قطبي با تناوب سريع Rapid cycling در اين دسته بيش از 4 بار نوسان روحي در طول يکسال وجود دارد. اين نوع در حدود 10 درصد افراد مبتلا به اختلالات دوقطبي ديده ميشود و ميتواند با هر کدام از انواع 1 يا 2 همراه باشد. اختلال خلق ادواري ( Cyclothymia ) در اين نوع شدت نوسان خلق به اندازه اختلال دوقطبي نيست، اما ميتواند زمان طولاني تري ادامه يابد. اين حالت ميتواند منجر به اختلالات دو قطبي گردد. ////////////
اختلالات دو قطبی - قسمت دوم
علل اختلالات دوقطبي دليل قطعي براي اين اختلالات شناخته نشده، اما تحقيقات نشان ميدهد که: اختلالات دوقطبي منشائ ارثي دارد. به عبارتي ژنها بيشتر از تربيت در اين اختلالات موثرند. ممکن است مشکل فيزيکي در قسمتي از مغز که کنترل حالات روحي را به عهده دارد عامل اين اختلالات باشد. به اين دليل است که اين اختلالات با دارو قابل درمان هستند. نوسانات خلقي ممکن است گاهي توسط استرس و يا بيماري بوجود بيايند. علايم اختلالات دو قطبي علائم بيماري بستگي به اين دارد که خلق شما به سمت افسردگي يا شيدائي تغيير کرده باشد. * علائم اختلال دو قطبي شامل دو نوع علائم میباشد: 1- علائم مانیا یا هیپومانیا (شیدائی)برای حداقل یکهفته، شامل حداقل 3 علامت از علائم زیروجود داشته باشد: _ تحريک پذيري ،خلق شاد _ حواسپرتی _ اعتماد به نفس بالا احساس بزرگ منشی _ کاهش نیاز به خواب _ پرحرفی یا تندتند حرف زدن _ پرش افکار _ بیقراری یا افزایش فعالیتهای معطوف به هدف (از جمله فعالیتهای اجتماعی، تحصیلی، سکسی) _ درگیری بیش از حد درامور لذتبخش که گاهی با عواقب ناراحت کننده وزیانبار همراه است یا 2-علائم افسردگی برای حداقل دو هفته، شامل حداقل پنج علامت از علائم زیروجود داشته باشد: _ خلق افسرده یا بی علاقگی شدید یا در اطفال به صورت تحریک پذیدی _ کاهش انگیزه برای انجام کارها _ کاهش وزن (افزایش یا کاهش اشتها) –در کودکان به صورت وزن نگرفتن _ بیخوابی یا پرخوابی _ بیقراری یا کندی جسمی-روانی _ احساس خستگی وکمبود انرژی _ احساس بی ارزشی یا گناهکار بودن _ کاهش تمرکز بلاتصمیمی _ افکار مکرر در مورد مرگ یا خود کشی 1- افسردگي : احساس افسردگي احساسي است که همه ما در طول زندگي آنرا تجربه کرده ايم. اين احساس ميتواند به ما در شناخت و برخورد با مشکلات زندگي کمک کند. اما در افسردگي باليني يا اختلالات دوقطبي اين احساس افسردگي بسيار شديد تر است. در اين حالت احساس افسردگي براي مدت طولاني باقي ميماند و حتي انجام امور عادي زندگي را سخت يا غير ممکن ميسازد. در صورتي که شما افسرده شده باشيد متوجه اين تغييرات در خود شده ايد: علائم روانی : احساس غمگيني که از بين نميرود. احساس نياز به گريستن بدون هيچ دليلي ازدست دادن تمايل و رغبت به همه چيز عدم لذت بردن از چیزهایی که قبلا لذت می بردید. احساس بي قراري و آشفتگي از دست دادن اعتماد به نفس احساس بي ارزشي و نااميدي زودرنجي و تحريک پذيري فکرکردن به خود کشي علائم فکري از دست دادن قدرت فکر کردن مثبت و اميدوارانه از دست دادن قدرت تصميم گيري حتي در موارد ساده مشکل تمرکز کردن علائم جسمي کم شدن اشتها و وزن مشکل خوابيدن بيدار شدن زودتر از موقع احساس خستگي کامل يبوست عدم تمايل به رابطه جنسي علائم رفتاري مشکل در شروع و به پايان رساندن کارها- حتي کارهاي روزمره گريه کردن زياد و يا احساس نياز به گريه و عدم توانايي گريستن پرهيز از مواجهه با افراد. /////////////////////
اختلالات دو قطبی - قسمت سوم
- شيدايي يا هيجان : شيدايي يک احساس خوشحالي، افزايش انرژي و خوش بيني بيش از اندازه است. اين حالت ميتواند آنقدر شديد باشد که فکر کردن و قضاوت شما را تحت تاثير قرار دهد. ممکن است تفکرات عجيبي راجع به خود داشته باشيد، تصميمات بدي بگيريد و به صورت شرم آور،بی محابانه، مضر و گاهي خطرناک رفتار کنيد. مانند حالت افسردگي، در اين حالت هم زندگي فرد مختل ميشود و ميتواند روابط و کار فرد را تحت تاثير قرار دهد. در حالتي که اين حالت خيلي شديد نباشد به آن شيدائي خفيف ميگويند. در صورتي که شما شيدا شويد ممکن است حالات زير را در خود مشاهده کنيد: علائم روانی : بسيار شاد و مهيج عصبي و برانگيخته شدن توسط کساني که در خوش بيني شما شريک نميشوند احساس برتری نسبت به سایرین علائم فکري پر از ايده هاي جديد و مهيج پريدن از يک ايده يه ايده ديگر(پرش افکار) شنيدن صداهايي که افراد ديگر نميشنوند علائم جسمي ناتوان از خوابيدن یا بی نیازی به خواب پر انرژي افزايش تمايل به رابطه جنسي علائم رفتاري برنامه ريزي هاي بلندپروازانه و غير واقعي بسيار فعال و پر جنب و جوش رفتارهاي نا معمول حرف زدن سريع – ديگران ممکن است متوجه صحبتهاي شما نشوند. تصميمات عجولانه و گاهي با نتايج مصيبت بار ولخرجي احساس صميميت زياد بروز بيش از حد احساسات اگر شما در اواسط دوره شيدايي براي اولين بار باشيد، ممکن است متوجه هيچ چيز غير عادي نشويد. حتي دوستان و خانواده شما نيز ممکن است متوجه نشوند. حتي ممکن است اگر کسي سعي کند در اين مورد نظري ابراز کند ناراحت شويد. در اين حالت شما به تدریج در انجام امور روزمره و ارتباط با افراد دچار مشکل می شوید. ////////////////////
درمان اختلال دو قطبی (قسمت چهارم
درمان اختلال دو قطبی Treatment of bipolar disorder اختلال دو قطبی یک ناراحتی با شیوع زیاد است وافراد زیادی را در تمام دنیا از جمله ایران رنج میدهد. آسیبی که این بیماری در زندگی انسان بر پیکرۀ جسمی واجتماعی و فرهنگی -روانی او وارد میکند بسیار شدیدتر از بیماریهای جسمی دیگر است.اختلال دو قطبی در مراحل مختلف عوارض مختلفی در بر دارد: درمحله افسردگی این اختلال بی انگیزگی و بی علاقگی وخلق تنگ باعث میشود که فرد اشتغال و....خود را از دست بدهد و بسیار از زندگی وهمقطارانش عقب بیفتد. گاهی شدت افسردگی به حدیست که حتی باعث اقدام به خودکشی میشود. در مرحله شیدائی رفتارهای معطوف به هدف فرد افزایش می یابد، از جمله اینکه میل جنسی او افزایش یافته و همراه با کاهش قدرت قضاوتی که در این شرایط بر او مستولی میشود، باعث بی بندو باری و بوجود آمدن رفتارهای دور از شاَََُن از وی میشود ، که خیلی وقتها آبروی وی را زیر سوال می برد.ولخری ودست ودلبازی های وی باعث از دست دادن اموال و....میشود. بیخوابی ، عصبانیت، پرخاشگری، پرحرفی، بی مبالاتیها، واقدامات ناگهانی ضربات شدیدی برسلامت شخص وارد میکند. لذا درمان قاطع اختلال دو قطبی ضروریست. اختلال دو قطبی یک بیماری درازمدت است لذا درمانی طولانی مدت را میطلبد.اختلال دو قطبی میتواند بسیار نوساندار باشد(از افسردگی به شیدائی یا برعکس) بنابراین ممکن است مرتبا نوع درمان عوض شود.گاهی درمان ضد افسردگی وگاهی ضد شیدائی.انچه در ای درمان ثابت میماند درمان تثبیت کنندۀ خلق است. درمان داروئی مهمترین داروهای تثبیت کننده خلق شامل : لیتیوم، سدیوم والپروئات، وکاربامازپین و لاموتریژین است که توسط روانپزشک با توجه به خصوصیات بیماری و خود بیمار انتخاب میشود. ممکن است همزمان داروهای دیگری نیز استفاده شوند ازجمله داروهای کاهنده یا افزایندۀ میل جنسی، داروهای ضد افسردگی(از جمله SSRIs,TCAs,bupropion,...)، خواب آورها، ضداضطرابها، وداروهای ضدسایکوز(OLANZAPINE,RISPERIDONE,ZIPRASIDONE,...) در مواردیکه روانپریشی نیز بر دردهای بیمار افزوده شده باشد. از نقش روان درمانی در درمان نباید غافل شد چه بسا بسیاری از علائم تشدید کننده، مشکلات بوجود آمده از بیماری، کاهش اعتماد به نفس، اضطراب داشتن این بیماری، سایکواجوکیشنpsychoedjucation برای ادغام این ناراحتی در زندگی بیمار بسیار حائز اهمیت است. مدت درمان درمان ابتدائی اگر شدت اختلال دو قطبی شدید نباشد معمولاَ 9 ماه تا یکسال میباشد ، ولی در رواندرمانی ها باید به او آموزش داده شود که مترصد علائم آغازین بیماری باشد(علائمی مثل : کاهش نیاز به خواب، پر حرفی، ولخرجی، افسردگی، افزایش انرژی ومیل جنسی و......). پس از آن بسیاری از روانپزشکان درمان را پس از دادن اطلاعات فوق قطع میکنند ولی در مواردیکه اختلال دو قطبی شدید بوده باشد این درمان را حداقل برای 2/5 تا 5 سال ادامه میدهند. در موارد عود کننده درمان طولانی مدت لازم است.( درمان پیشگیری کننده از موارد عو د اختلال دو قطبی). متاسفانه بسیاری از بیماران به علت توجیه نشدن یا اشکالات فرهنگی درخصوص مصرف دارو پساز بهبود اولیه با ایت تفکر که: بیماری درمان شده ودیگر عود نمیکند، درمان نگهدارنده را رها می کنند ونهایتاَ دوباره عوارض اختلال دو قطبی گریبانگیرشان میگردد. به طور کلی درما شامل 4 قسمت است: - درمان حاد بیماری (اختلال دو قطبی)
- درمان نگهدارنده maintainance
- درمان پیشگیری کنندهprophylactic
- درمان عوارض
مبارزه با افکار و باورهای غلط از جمله اعتیاد دار بودن داروهای روانپزشکی، بعضی از داروهای عطاری (وبه اصطلاح درمانهای گیاهی بدون مجوز از وزارت بهداشت)، لای کتاب باز کردن، رمّالی، دعانویسی و احضار ارواح و..... قسمت بزرگی از درمان به حساب می آید . ///////////////////////
اختلالات دو قطبی(قسمت پنجم
مراقبتهاي شخصي استفاده از رژيم غذايي مناسب • نوشيدن مرتب نوشيدني هاي غير شيرين. اينکار به نگه داشتن سطح آب و نمک بدن شما کمک ميکند. • غذا خوردن منظم – اينکار به تعادل مايعات بدن کمک ميکند. • کاهش مصرف کافيين در چاي ، قهوه و نوشابه- اين مواد با افزايش ادرار سطح ليتيوم را بالا ميبرند. تثبيت کننده هاي ديگر خلقي گرچه ليتيوم موثرترين تثبيت کننده است، اما داروهاي ديگري نيز وجود دارد.سديم والپروت به اندازه ليتيوم موثر است .. • رعایت بهداشت خواب. بهترين دارو براي من کدام است؟ شما بايد در اين مورد با روانپزشک خود مشورت کنيد، اما چند قاعده کلي وجود دارد، • ليتيوم، سديم والپروت، اولانزاپين معمولا براي درمان طولاني مدت تجويز ميگردند. • کارمازپين براي مواقعي که نوسان خلق سريعتر و متناوب تري داريد پيشنهاد ميگردد. • ترکيب دارويي نيز کاهي لازم است بطور کلي بهترين دارو به وجود شما بستگي دارد. يک دارو ممکن است براي يک نفر مناسب باشد ولي در شخص ديگري اثر خوبي نداشته باشد. اما براي اولين تجويز اصولا دارويي تجويز ميگردد که تاثير بيشتري در ديگران نشان داده است. بدون دارو چه اتفاقي ميافتد؟ ليتيوم 30 تا 40 درصدازاحتمال عود بیماری کم ميکند، اما هرچه تعداد دوره هاي شيدايي شما بيشتر باشد، احتمال عود آن هم بيشتر است.با افزايش سن ، احتمال عود دوره ها همچنان ثابت ميماند. حتي ممکن است شما براي مدت طولاني مشکلي نداشته باشيد، اما همواره خطر بازگشت وجود دارد. از چه موقع شروع به مصرف دارو کنيم؟ پس از گذراندن يک دوره، نميتوان گفت که دوره هاي بعدي چه زماني باز ميگردند. ممکن است شما مايل به مصرف دارو در اين مرحله نباشيد مگر اينکه دوره شما بسيار شديد بوده باشد. اگر براي بار دوم مبتلا شويد به احتمال 80 درصد دوره ها عود خواهند کرد. اغلب روانپزشکان در اين حالت داروهاي تثبيت کننده را پيشنهاد ميدهند. براي چه مدت يک داروي تثبيت کننده بايد مصرف شود؟ براي حداقل دو سال بعد از يک دوره اختلال و تا 5 سال در حالتهاي زير ميتون ادامه داد . • عود مکرر دوره ها • دوره جنون • استفاده از الکل يا مواد مخدر • داشتن استرس در خانه يا محل کار در صورت ادامه داشتن مشکل، ممکن است مجبور شويد براي مدت طولاني تري به مصرف دارو ادامه دهيد. اطلاعات بيشتر در باره مصرف داروهاي تثبيت کننده در کتابچه هاي مربوطه وجود دارد. روشهاي درماني روانشناسي در فاصله بين دوره هاي شيدايي يا افسردگي، درمانهاي روانشناسي ميتواند موثر ابشد. اين درمانها بايد حدود 16 جلسه يک ساعته به مدت 6 تا 9 ماه باشند. اين درمانها شامل: • تربيت رواني(Psycho education)- دانستن بيشتر در مورد اختلالات دو قطبي • تحت نظر داشتن حالت روحي- کمک کردن به شما براي شناخت زمانهاي تغيير حالت روحي • استراتژي خلقي- کمک کردن براي جلوگيري از تغيير حالت روحي به شيدايي يا افسردگي کامل • کمک براي افزايش مهارتهاي سازگاري • شناخت و رفتار درماني(CBT) براي افسردگي.
در آینده در این باره و افسردگی کجای مغز قرار گرفته و چه نوع ژنی باعث بوجود آمدن افسردگی می آید توضیح خواهیم داد. با تشکر ساموئیل کرماشانی
|
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر