زنان در کشور سوئد و حقوق برابر زنان با مردان در همه گزینشهای شغلی سیاسی هنری حق پوشش حق رفت و آمد حق انتخاب همسر حق تصدی هر مقام و پست سیاسی برخوردار هستند
در یک همه پرسی اجتماعی از مردم سوئد و غیر سوئدی سئوال شده
است آیا کشور سوئد یک کشور برابری است؟
آیا حقوق برابری میان زن و مرد در آن رعایت شده است؟
26%
جواب بله را داده اند و نزدیک به 70% جواب خیر و نه داده اند 12% بر این باور هستند که اصلا چنین حقوقی وجود ندارد 11% اصلا به برابری در سوئد باور ندارند.
یعنی میان 70% تا 77% گفته اند در کشور سوئد هنوز مسائلی مثل برابری تحقق نیافته است و این حقوق رعایت نشده است مثل کارکردن و سواستفاده کارفرما از دختران حقوق دستمزدها با مردان برابر نیستند
اما به نظر بنده کشور سوئد از خیلی لحاظ از خیلی از کشورها از نظر حقوق برابری زنان با مردان بهتر است در این کشور زنان از استقلال اقتصادی برخوردارند و از نظر قانونی حقوق برابر دارند نزدیک به 46% در پارلمان هستند و یعنی 46% اعضای پارلمان را تشکیل میدهند این خیلی مهم و حیاتی است و میتوان گفت کشور سوئد یکی از کشورهای جهان است که حقوق زنان را رعایت میکند و با مردان حقوق برابر دارند.
با سپاس فراوان ساموئیل کرماشانی 8 مارس 2012
-----------------------------------------
عومه‌ر فه‌تاح
مێژووی 8ی مارچ:
1- رۆژی 8ی مارچی 1857 ، ژنانی كرێكاری كارگەكانی رستن و چنین لە نیۆیۆركی ئەمریكا هاتنە سەرشەقام و خوازیاری زیادكردنی حەقدەستەكانیان، كەمكردنەوەی سەعاتی كاركردن و باشتر بوونی دۆخی نالەباری كارەكانیان بوون. ئەم خۆپیشاندانانە لە لایەن پۆلیسەوە سەركوت كراو پۆلیس هێرشی كردە سەر ژنان.
2- ساڵی 1907 لە سەردەمێكدا كە خەباتی ژنان بۆ گەیشتن بە دابین كردنی مافی سیاسی و كۆمەڵایەتییان پەرەی سەندبوو، بە بۆنەی پەنجایەمین ساڵڕۆژی خۆپیشاندانەكانی نیۆیۆركەوە لە 8ی مارچ، ژنان هاتنە سەر شەقام خۆپیشاندانیان كرد.
3- بیرۆكەی هەڵبژاردنی رۆژێك وەك "رۆژی ژن" یەكەم جار لە سەردەمی خۆپیشاندانەكانی ژنانی نیۆیۆرك بە دروشمی "مافی دەنگدان بۆ ژنان" هاتە ئاراووەو 2 هەزار ژنی خۆپیشاندەر رۆژی 23ی فێبرییەی 1909 پێشنیاری ئەوەیان كرد هەموو ساڵێك دوایین یەكشەمەی مانگی فێبرییە، خۆپیشاندانێكی هەمەگیر لە ئەمریكا بە بۆنەی "رۆژی ژن" بەڕێوە بچێت.
4- ساڵی 1910 "دووهەمین كۆنفرانسی ژنانی سۆسیالیست" كە كلارا زتكین سەرپەرەشتی دەكرد، پەرژایە سەر پرسی"رۆژی نێونەتەوەیی ژن". ژنانی سۆسیالیستی ئۆتریش(نەمسا)یی پێشتر پێشنیاری ئەوەیان كردبوو "یەكەم رۆژی مانگی مای" وەك رۆژی جیهانی ژن دیاری بكرێت. بەڵام "یەكەم رۆژی مانگی مای" مانا و پێگەیەكی تایبەتی هەبوو كە دەكرا پێگە و خەباتی ژنان بۆ گەیشتن بە مافەكانیان بخاتە ژێر چەتری خۆیەوە. لە بەر ئەوەی ئەم رۆژە پێشتر وەك رۆژی جیهانی كرێكار دیاری كرابوو. ژنانی سۆسیالیستی ئەڵمان، پێشنیاری ئەوەیان كرد رۆژی 19ی مانگ وەك رۆژی ژنان دیاری بكرێت. ئەوەی كە ژنانی ئەڵمان ئەم رۆژەیان دیاریكرد، دەگەڕاوە بۆ خەباتیشۆڕشگێڕانە لە ساڵی 1848 دژ بە رژێمی پاشایەتی پرۆس كە بوو بە هۆی پاشەكشەی دەسەڵاتی پاشایەتی لە رۆژی 19ی مارچدا.
5- 19ی مارچی 1911 لە وڵاتانی ئەڵمانیا، ئۆتریش(نەمسا) سوئیس، دانمارك، ژنان و لایەنگرانی یەكسانی مافی ژن و پیاو هاتنە سەر شەقام و شەقامەكانیان خستە جووڵە. تەنها لە وڵاتی ئۆتریش 30 هەزار كەس هاتنە سەر شەفام. هێزەكانی پۆلیس هێرشیانكردە سەر ژنان و بەشێك لە ژنانیان قوڵبەست كرد.
6- ساڵی 1913"دەبیرخانەی نێونەتەوەیی ژنان"(یەكێك لە دامەزراوەكانی ئەنترناسیۆناڵ سۆسیالیستی دووهەم)، 8ی مارچی وەك رۆژی جیهانی ژن دیاریكرد، بە هۆی خەباتی ژنانی كرێكار لە ئەمریكا. هەر لەو كاتەدا ژنانی زەحمەتكێش و ژنانی رۆشنبیری شۆڕشگێڕ لە رووسیای تێزاری و هەموو ئەورووپا، رێ و رەسمی (8ی مارچ)یان بە شێوەی خۆپیشاندان و میتینگ بەڕێوە برد.
7- ساڵی 1914 جەنگی یەكەمی جیهانی دەستی پێكرد. لە ئەورووپا كە سەنتەری جەنگ بوو، ژنانی شۆڕشگێڕ هەوڵیاندا خۆپیشاندانەكانی 8ی مارچی 1915 و 1916 لە ژێر دروشمی (دژ بە جەنگی ئەمپێریالیستی) بەڕێوەببەن. لەو وڵاتانەی كە سەرقاڵی جەنگ بوون، چینە جیاوازەكان بە دوو بەرەی لایەنگران و نەیارانی جەنگ دابەش ببوون و ئەم دابەشبوونەش بزووتنەوەی ژنانی گرتبۆوەو هەر ئەمە لەتبوونە بوو بە هۆی ئەوەی ژنان نەتوانن رێ و رەسمی (8ی مارچ)رۆژی جیهانی ژن بەڕێوە ببەن.
8- ساڵی 1917 خۆپیشاندانەكانی ژنانی كرێكار لە پێترۆگراد دژ بە برسییەتی و جەنگ و تێزاریسم، بوو بە سەرەتاییەك بۆ شۆڕشی رووسیا. كرێكارانی شار بۆ پشتیوانی كردن لەم خۆپیشاندانانە، مانگرتنی گشتیان راگەیاند. 8ی مارچی 1917 بوو بە رۆژێكی فەرامۆش نەكراو لە مێژووی شۆڕشی رووسیادا.
9- ساڵی 1921 "كۆنفرانسی ژنانی ئەنترناسیۆناڵی سێهەمی كۆمۆنیستی" لە مۆسكۆ بەڕێوەچوو. لەو كۆنفرانسەدا، بڕیاردرا رۆژی 8ی مارچ وەك "رۆژی جیهانی ژن" دیاری بكرێت. كۆنفرانس داوای لە ژنانی هەموو دونیاكرد بەشێوەیەكی بەربڵاو و نەپساوانە خەبات بكەن دژ بە سیستەمی زاڵی پیاوسالاری و كۆڵ نەدەن تا ئەوەی بە مافە ڕەواكانی خۆیان دەگەن.
10- لە ناوەڕاستی دەیەی 1930دا، جیهان جارێكیتر بەرەو جەنگێكی نوێی جیهانی دەڕۆشت و مەترسی ئەوە بوو جەنگێكیتر سەر هەڵبدات. بەرێوەچوونی خۆپیشاندانی "رۆژی جیهانی ژن" لەو وڵاتانەی لە ژێر دەسەڵاتی فاشیستیدا بوون قەدەغە كرا و بوو بە شتێكی نایاسایی. سەرەڕای ئەم قەدەغە كردن و بە نایاسایی راگەیاندنە، لە 8ی مارچی 1936دا، ژنان لە بەرلین خۆپیشاندانیان سازكرد. هەر لەو رۆژەدا، ئێسپانیای ژێر دەسەڵاتی فرانكۆی فاشیستی، شاهیدی خۆپیشاندانی بەربڵاو بوو لە مەدرید. لەم رۆژەدا 30 هەزار ژنی كۆمۆنیست و كۆماریخواز دروشمی "ئازادی و ئاشتی"یان بەرز كردەوە.
11- لە سەردەمی جەنگی دووهەمی جیهانیدا، شۆڕش و بزووتنەوە رزگاریخوازەكان لە چەند وڵاتێك دەستپێكرد. ژمارەیەكی زۆر لە پیاوان و ژنان لە وڵاتی چین خەباتی خۆیان بۆ رزگاری ژنان لە چەوسانەوەی سیستەمی پیاوسالاری دەستپێكرد. لەو ساڵانەدا، زۆربەی وڵاتانی پێشكەوتوو و مۆدێڕن هەوڵیاندەدا رێ ورەسمی "رۆژی جیهانی ژنان بەڕێوە ببەن.
12- لە دەیەی 1960دا، لە وڵاتانی ئاسیا و ئەفریقا و ئەمریكای لاتین، بزووتنەوە رزگاریخوازەكان دەستپێكرد، لە وڵاتانی بۆرژوازی پێشكەوتووش بزووتنەوەكان و خەباتی پێشكەوتووخوازانە زیاتر پەرەی سەند و بزووتنەوەی رزگاری خوازی ژنانیش زیاتر پەرەی سەند.
لە ئەمریكا و ئەورووپا، ژنان دژ بە نەریت و كۆت و بەندەكانی سیستەمی پیاوسالاری خەباتیان كرد و دژ بە كەنیسە هەستانەوە كە مەشرووعیەتی ئەدا بە سیستەمی پیاوسالاری. لە بزوووتنەوەی ژناندا، لە دەیەی 1960 بەدواووە كە دەكرێت بە قۆناغی دووهەمی بزووتنەوەی فێمنیستی ناوی لێببەین و كەسانێكی دیاری وەك سیمۆن دوبۆڤار بەشداریان تێدا دەكرد، بابەتگەلێكی وەك مافی جیابوونەوە(تەڵاق)، لەباربردنی منداڵ، مافی دەرفەتی كاری یەكسان، قەدەغە كردنی ئازاری جێنسی(سێكسی)، دژایەتی كردن لە گەڵ بە سووك روانین بۆ ژنان، كەمكردنەوەی سەعاتی كاری رۆژانە و... هاتە ئاراوە. ئەم بزووتنەوە توانی لە هەندێ لە بوارەكاندا سەركەوتن بە دەست بێنێت و پێش بكەوێت. لە خۆپیشاندانەكانی 8ی مارچی 1969 ژنان لە زانكۆی بێركلی لە ئەمریكا كۆبوونەوەو دژ بە جەنگ لە ڤیەتنام خۆپیشاندانیان كرد. نابێت ئەوە فەرامۆش بكەین خۆپیشاندانی بزوووتنەوەی خوێندكاران لە دەیەی 1960 و بە تایبەت 1968ی فەرانسە كاریگەری هەبوو لە سەر رادیكاڵتر بوونەوەی بزووتنەوەی ژنان لەم ساڵانەدا.
13- ساڵی 1977 رێكخراوی نەتەوە یەكگرتووەكان لە پەسەندكراوێكدا رۆژی 8ی مارچی وەك "رۆژی مافی ژنان و ئاشتی نێونەتەوەیی دیاری كرد.
رهبران قبایل، شورایی را برای رسیدگی به امور محلی این منطقه تعیین کرده اند.
-----------------------------------------
له‌رۆژی 8 مارسدا، ته‌رمی ژنێك به‌كوژراویی دۆزرایه‌وه
عومه‌ر فه‌تاح
هێزه‌كانی پۆلیس پێشنیوه‌ڕۆی ئه‌مرۆ (8)ی مارس، ته‌رمی ژنێكیان به‌كوژراوی له‌گوندی قه‌ره‌وه‌یسی ناحیه‌ی قه‌ره‌هه‌نجیر دۆزیوه‌ته‌وه‌و تائێستاش ناسنامه‌ی ژنه‌كه دیارنییه.
عه‌مید سه‌رحه‌د قادر به‌ڕێوه‌به‌ری پۆلیسی قه‌زاو ناحیه‌كانی كه‌ركوك به‌سایتی هاوڵاتی وت “ئه‌مرۆ له‌یادی رۆژی ژناندا هێزه‌كانمان توانیویانه ته‌رمی ژنێك به‌كوژراوی بدۆزنه‌وه‌و كه ئاسه‌واری 2 گوله به‌جه‌سته‌ی ئه‌و ژنه‌وه‌یه‌و ته‌مه‌نی له‌ده‌وروبه‌ری (30) ساڵدایه‌و به‌پێی زانیاریه‌كانی ئێمه ئه‌و كوشتنه تازه‌یه‌و پێده‌چێت هی دوێنێ بێت”.
سه‌باره‌ت به‌ناسنامه‌ی ئه‌و ژنه كوژراوه، ناوبراو ئاماژه‌ی بۆ ئه‌وه‌كرد تائێستا ناسنامه‌ی ئه‌و ژنه‌دیارنییه و نازانرێت كورده، یاخود عه‌ره‌ب، بۆ لێكۆڵینه‌وه‌ی زیاتریش ته‌رمی ئه‌و ژنه كوژراوه ره‌وانه‌ی یه‌كه‌ی پزیشكی دادوه‌رى كه‌ركوك كراوه.
----------------------------------------------
مێژووی 8ی مارچ:
1- رۆژی 8ی مارچی 1857 ، ژنانی كرێكاری كارگەكانی رستن و چنین لە نیۆیۆركی ئەمریكا هاتنە سەرشەقام و خوازیاری زیادكردنی حەقدەستەكانیان، كەمكردنەوەی سەعاتی كاركردن و باشتر بوونی دۆخی نالەباری كارەكانیان بوون. ئەم خۆپیشاندانانە لە لایەن پۆلیسەوە سەركوت كراو پۆلیس هێرشی كردە سەر ژنان.
2- ساڵی 1907 لە سەردەمێكدا كە خەباتی ژنان بۆ گەیشتن بە دابین كردنی مافی سیاسی و كۆمەڵایەتییان پەرەی سەندبوو، بە بۆنەی پەنجایەمین ساڵڕۆژی خۆپیشاندانەكانی نیۆیۆركەوە لە 8ی مارچ، ژنان هاتنە سەر شەقام خۆپیشاندانیان كرد.
3- بیرۆكەی هەڵبژاردنی رۆژێك وەك "رۆژی ژن" یەكەم جار لە سەردەمی خۆپیشاندانەكانی ژنانی نیۆیۆرك بە دروشمی "مافی دەنگدان بۆ ژنان" هاتە ئاراووەو 2 هەزار ژنی خۆپیشاندەر رۆژی 23ی فێبرییەی 1909 پێشنیاری ئەوەیان كرد هەموو ساڵێك دوایین یەكشەمەی مانگی فێبرییە، خۆپیشاندانێكی هەمەگیر لە ئەمریكا بە بۆنەی "رۆژی ژن" بەڕێوە بچێت.
4- ساڵی 1910 "دووهەمین كۆنفرانسی ژنانی سۆسیالیست" كە كلارا زتكین سەرپەرەشتی دەكرد، پەرژایە سەر پرسی"رۆژی نێونەتەوەیی ژن". ژنانی سۆسیالیستی ئۆتریش(نەمسا)یی پێشتر پێشنیاری ئەوەیان كردبوو "یەكەم رۆژی مانگی مای" وەك رۆژی جیهانی ژن دیاری بكرێت. بەڵام "یەكەم رۆژی مانگی مای" مانا و پێگەیەكی تایبەتی هەبوو كە دەكرا پێگە و خەباتی ژنان بۆ گەیشتن بە مافەكانیان بخاتە ژێر چەتری خۆیەوە. لە بەر ئەوەی ئەم رۆژە پێشتر وەك رۆژی جیهانی كرێكار دیاری كرابوو. ژنانی سۆسیالیستی ئەڵمان، پێشنیاری ئەوەیان كرد رۆژی 19ی مانگ وەك رۆژی ژنان دیاری بكرێت. ئەوەی كە ژنانی ئەڵمان ئەم رۆژەیان دیاریكرد، دەگەڕاوە بۆ خەباتیشۆڕشگێڕانە لە ساڵی 1848 دژ بە رژێمی پاشایەتی پرۆس كە بوو بە هۆی پاشەكشەی دەسەڵاتی پاشایەتی لە رۆژی 19ی مارچدا.
5- 19ی مارچی 1911 لە وڵاتانی ئەڵمانیا، ئۆتریش(نەمسا) سوئیس، دانمارك، ژنان و لایەنگرانی یەكسانی مافی ژن و پیاو هاتنە سەر شەقام و شەقامەكانیان خستە جووڵە. تەنها لە وڵاتی ئۆتریش 30 هەزار كەس هاتنە سەر شەفام. هێزەكانی پۆلیس هێرشیانكردە سەر ژنان و بەشێك لە ژنانیان قوڵبەست كرد.
6- ساڵی 1913"دەبیرخانەی نێونەتەوەیی ژنان"(یەكێك لە دامەزراوەكانی ئەنترناسیۆناڵ سۆسیالیستی دووهەم)، 8ی مارچی وەك رۆژی جیهانی ژن دیاریكرد، بە هۆی خەباتی ژنانی كرێكار لە ئەمریكا. هەر لەو كاتەدا ژنانی زەحمەتكێش و ژنانی رۆشنبیری شۆڕشگێڕ لە رووسیای تێزاری و هەموو ئەورووپا، رێ و رەسمی (8ی مارچ)یان بە شێوەی خۆپیشاندان و میتینگ بەڕێوە برد.
7- ساڵی 1914 جەنگی یەكەمی جیهانی دەستی پێكرد. لە ئەورووپا كە سەنتەری جەنگ بوو، ژنانی شۆڕشگێڕ هەوڵیاندا خۆپیشاندانەكانی 8ی مارچی 1915 و 1916 لە ژێر دروشمی (دژ بە جەنگی ئەمپێریالیستی) بەڕێوەببەن. لەو وڵاتانەی كە سەرقاڵی جەنگ بوون، چینە جیاوازەكان بە دوو بەرەی لایەنگران و نەیارانی جەنگ دابەش ببوون و ئەم دابەشبوونەش بزووتنەوەی ژنانی گرتبۆوەو هەر ئەمە لەتبوونە بوو بە هۆی ئەوەی ژنان نەتوانن رێ و رەسمی (8ی مارچ)رۆژی جیهانی ژن بەڕێوە ببەن.
8- ساڵی 1917 خۆپیشاندانەكانی ژنانی كرێكار لە پێترۆگراد دژ بە برسییەتی و جەنگ و تێزاریسم، بوو بە سەرەتاییەك بۆ شۆڕشی رووسیا. كرێكارانی شار بۆ پشتیوانی كردن لەم خۆپیشاندانانە، مانگرتنی گشتیان راگەیاند. 8ی مارچی 1917 بوو بە رۆژێكی فەرامۆش نەكراو لە مێژووی شۆڕشی رووسیادا.
9- ساڵی 1921 "كۆنفرانسی ژنانی ئەنترناسیۆناڵی سێهەمی كۆمۆنیستی" لە مۆسكۆ بەڕێوەچوو. لەو كۆنفرانسەدا، بڕیاردرا رۆژی 8ی مارچ وەك "رۆژی جیهانی ژن" دیاری بكرێت. كۆنفرانس داوای لە ژنانی هەموو دونیاكرد بەشێوەیەكی بەربڵاو و نەپساوانە خەبات بكەن دژ بە سیستەمی زاڵی پیاوسالاری و كۆڵ نەدەن تا ئەوەی بە مافە ڕەواكانی خۆیان دەگەن.
10- لە ناوەڕاستی دەیەی 1930دا، جیهان جارێكیتر بەرەو جەنگێكی نوێی جیهانی دەڕۆشت و مەترسی ئەوە بوو جەنگێكیتر سەر هەڵبدات. بەرێوەچوونی خۆپیشاندانی "رۆژی جیهانی ژن" لەو وڵاتانەی لە ژێر دەسەڵاتی فاشیستیدا بوون قەدەغە كرا و بوو بە شتێكی نایاسایی. سەرەڕای ئەم قەدەغە كردن و بە نایاسایی راگەیاندنە، لە 8ی مارچی 1936دا، ژنان لە بەرلین خۆپیشاندانیان سازكرد. هەر لەو رۆژەدا، ئێسپانیای ژێر دەسەڵاتی فرانكۆی فاشیستی، شاهیدی خۆپیشاندانی بەربڵاو بوو لە مەدرید. لەم رۆژەدا 30 هەزار ژنی كۆمۆنیست و كۆماریخواز دروشمی "ئازادی و ئاشتی"یان بەرز كردەوە.
11- لە سەردەمی جەنگی دووهەمی جیهانیدا، شۆڕش و بزووتنەوە رزگاریخوازەكان لە چەند وڵاتێك دەستپێكرد. ژمارەیەكی زۆر لە پیاوان و ژنان لە وڵاتی چین خەباتی خۆیان بۆ رزگاری ژنان لە چەوسانەوەی سیستەمی پیاوسالاری دەستپێكرد. لەو ساڵانەدا، زۆربەی وڵاتانی پێشكەوتوو و مۆدێڕن هەوڵیاندەدا رێ ورەسمی "رۆژی جیهانی ژنان بەڕێوە ببەن.
12- لە دەیەی 1960دا، لە وڵاتانی ئاسیا و ئەفریقا و ئەمریكای لاتین، بزووتنەوە رزگاریخوازەكان دەستپێكرد، لە وڵاتانی بۆرژوازی پێشكەوتووش بزووتنەوەكان و خەباتی پێشكەوتووخوازانە زیاتر پەرەی سەند و بزووتنەوەی رزگاری خوازی ژنانیش زیاتر پەرەی سەند.
لە ئەمریكا و ئەورووپا، ژنان دژ بە نەریت و كۆت و بەندەكانی سیستەمی پیاوسالاری خەباتیان كرد و دژ بە كەنیسە هەستانەوە كە مەشرووعیەتی ئەدا بە سیستەمی پیاوسالاری. لە بزوووتنەوەی ژناندا، لە دەیەی 1960 بەدواووە كە دەكرێت بە قۆناغی دووهەمی بزووتنەوەی فێمنیستی ناوی لێببەین و كەسانێكی دیاری وەك سیمۆن دوبۆڤار بەشداریان تێدا دەكرد، بابەتگەلێكی وەك مافی جیابوونەوە(تەڵاق)، لەباربردنی منداڵ، مافی دەرفەتی كاری یەكسان، قەدەغە كردنی ئازاری جێنسی(سێكسی)، دژایەتی كردن لە گەڵ بە سووك روانین بۆ ژنان، كەمكردنەوەی سەعاتی كاری رۆژانە و... هاتە ئاراوە. ئەم بزووتنەوە توانی لە هەندێ لە بوارەكاندا سەركەوتن بە دەست بێنێت و پێش بكەوێت. لە خۆپیشاندانەكانی 8ی مارچی 1969 ژنان لە زانكۆی بێركلی لە ئەمریكا كۆبوونەوەو دژ بە جەنگ لە ڤیەتنام خۆپیشاندانیان كرد. نابێت ئەوە فەرامۆش بكەین خۆپیشاندانی بزوووتنەوەی خوێندكاران لە دەیەی 1960 و بە تایبەت 1968ی فەرانسە كاریگەری هەبوو لە سەر رادیكاڵتر بوونەوەی بزووتنەوەی ژنان لەم ساڵانەدا.
13- ساڵی 1977 رێكخراوی نەتەوە یەكگرتووەكان لە پەسەندكراوێكدا رۆژی 8ی مارچی وەك "رۆژی مافی ژنان و ئاشتی نێونەتەوەیی دیاری كرد.
-----------------------
منطقه نفت خیز شرق لیبی خود را "نیمه خود مختار" اعلام کرد
رهبران قبایل و فرماندهان گروه های شبه نظامی شهر بنغازی در شرق لیبی این منطقه نفت خیز را "نیمه خود مختار" اعلام کرده اند.
رهبران قبایل و فرماندهان شبه نظامیان شرق لیبی گفته اند این منطقه که "برقه " نامیده می شود، ده ها سال نادیده گرفته شده است.رهبران قبایل، شورایی را برای رسیدگی به امور محلی این منطقه تعیین کرده اند.
شورای انتقالی لیبی، اما، از این تصمیم رهبران قبایل شرق آن کشور استقبال نکرده است
-------------------------
-------------------------
قرارداد تسلیحاتی با عربستان سعودی، جنجالی سیاسی در سوئد
افشای خبر ایجاد یک کارخانه ی تسلیحاتی درعربستان سعودی توسط سوئد، به یک جنجال بزرگ سیاسی در داخل کشور تبدیل شده و سیاستمداران را به جان یکدیگر انداخته است. این خبر، اعتراض شدید طرفداران صلح و دموکراسی را نیز برانگیخته است. آنچه بیش از همه باعث چنین اعتراض هایی شده، همکاری سوئد مدعی دموکراسی و طرفداری از آزادی با یک کشور دیکتاتوری ست.
گوستاو فریدولین یکی از دو سخنگوی حزب محیط زیست می گوید که سوئد باید درکنار مردم شجاعی که خواستار دموکراسی و عدالت هستند بایستد، درکنارکسانی که خواستار داشتن حق تعیین سرنوشت خود و کشورشان هستند. به گفته ی او سوئد نباید حکومت ها و رژیم های سرکوبگر را مسلح کند چرا که برای پیش برد دموکراسی در جهان و در خاورمیانه و همچنین در درازمدت برای سوئد زیان آورخواهدبود. به این دلیل، حزب محیط زیست از وزیر دفاع Sten Tolgfors به کمیسیون قانون اساسی در پارلمان شکایت کرده است. به گفته ی گوستاو فریدولین داشتن همکاری تسلیحاتی گسترده ای با یکی از خشن ترین دیکتاتوری های جهان، نشانه ای از یک دورویی بزرگ است.
رهبر حزب چپ، یوناس خوستد نیز خواستار بحثی در پارلمان دراین موردشده است. او می گوید بسیارحیرت آوراست که دولتی داشته باشیم که مخفیانه و دوراز چشم پارلمان به یک دیکتاتور در توسعه ی سیستم نظامی و احداث یک کارخانه ی تسلیحاتی کمک کند.
ازسوی دیگر دولت و حزب سوسیال دموکرات وجود چنین همکاری و قراردادی با عربستان سعودی را به یکدیگر نسبت می دهند. فردریک راین فلدت، نخست وزیر و کارل بیلدت، وزیرامورخارجه، آغاز این همکاری را از سال ٢٠٠۵ و زمان حکومت سوسیال دموکرات ها می دانند. کارل بیلدت می گوید این مورد به قراردادی از سال ٢٠٠۵ و درحکومت سوسیال دموکرات ها مربوط می شود که محرمانه هم نیست و شامل نگهداری، توسعه و بازسازی یک سیستم تسلیحاتی، تجهیزات و لوازم یدکی می شود.
اوربان الین، سخنگوی سیاست خارجی حزب سوسیال دموکرات می گوید که دولت بورژوایی می خواهد تقصیر را به گردن حزب سوسیال دموکرات بیاندازد، درحالی که این قرارداد درسال ٢٠٠٧ و توسط دولت بورژوایی بسته شده و این امکان نیز وجودداشته که درسال٢٠١٠ آن را لغوکند. اما کارل بیلدت در پاسخ می گوید که قرارداد سال ٢٠٠۵ به شیوه ای درست و درچارچوب مقررات و تصمیماتی که سوئد دنبال می کند، انجام شده بود و دلیلی برای مخالفت با آن وجودنداشت.
نه تنها احزاب اپوزیسیون، بلکه یکی از احزاب اتحادبورژوایی، حزب لیبرال مردم نیز بااین قرارداد مخالف است. یان بیورک لوند، رهبراین حزب می گوید که حزب او با تمدید این قرارداد درسال ٢٠٠٧ مخالف بود، چون که آن را مناسب نمی دانست، اما نتوانست خواست خود را پیش ببرد.
دراین مورد و این که دولت بورژوایی می توانست این قرارداد را لغوکند، کارل بیلدت می گوید که امکان تغییر آن وجودداشت، اما مناسب نبود. کارل بیلدت دراین مورد به یک اصل مهم درسیاست خارجی اشاره می کند که اگر قراردادی با یک کشورمهم بسته شده، باید ادامه یابد.
وزیراموردفاعی، استن تولی فورش نیز نظری مشابه کارل بیلدت را تکرارمی کند و با اشاره به قرارداد سال ٢٠٠۵ می گوید که دولت ها باید چنین قراردادهایی را دنبال کنند.
دررابطه با قرارداد تسلیحاتی سوئد با عربستان، مشارکت یک نهاددیگر سوئدی نیز توسط اکوت، بخش خبررادیوسوئد افشاشد. نهاد ISP یا Inspektionen för strategiska produkter بازرسی تولیدات استراتژیک. این نهاد با بودجه ی دولتی، اما کاملا مستقل اداره می شود و وظیفه اش بررسی و صدورمجوز برای تمام صادرات تسلیحاتی سوئداست. هرگونه سلاح یا تجهیزات نظامی و جنگی درصورتی از سوئد صادرمی شود که این نهاد و یا درمواردی دولت تایید کرده باشند. براساس قانونی که دراین زمینه وجوددارد، این مجوز درصورتی صادرمی شود که دلایل دفاعی و امنیتی وجودداشته باشد و اصول سیاست خارجی سوئد را نیز نقض نکند. مهم ترین بخش این اصول، احترام به حقوق بشراست. همچنین قانون تاکیددارد که مجوز صدور تسلیحات به کشورهایی که با درگیری های مسلحانه روبروهستند، نباید صادرشود. به گفته ی معاون این سازمان، Jan Erik Lövgren به دلیل نقش نظارتی سازمان، کارکنان آن حق ندارند درمذاکرات و ملاقات های مربوط به صدورسلاح شرکت کنند، چرا که دراین صورت نقش آنها عوض می شود.
اما یک صورت جلسه ی مربوط به ٢۶ ژوئن ٢٠٠٨ نشان می دهد که Andreas Ekman Duse مدیرعامل ISP در ملاقاتی درمحل وزارت دفاع در استکهلم با یک ژنرال عربستان سعودی به عنوان خریدار و نماینده ی انستیتوی تحقیقات نظامی FOI به عنوان فروشنده شرکت داشته است. دراین صورت جلسه آمده است که او وظیفه ی بررسی این قرارداد و تهیه ی یک ارزیابی نهایی را به عهده گرفته بود.
اضافه کنیم که مجوزهایی که توسط سازمان بازرسی تولیدات استراتژیک ISP صادرمی شود باید در شورای کنترل صادرات که از نمایندگان احزاب درپارلمان تشکیل شده مورد بررسی قرارگیرند. پارلمان خواستار تشدید مقررات دراین زمینه شده، اما دولت هنوز پیشنهادی به پارلمان ارائه نداده است.
محمدعقیلیmohamed.aghili@sverigesradio.se
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر