خیانەت لە نیشتمان نەخۆشییەکی دەروونییە.

#ئەم_کەسە_توشی_نەخوشینی_دەروننی_جاشایەتی_بووە

ئەم بەکرێگیراوە پەیوەندی بە خۆفرۆشەکانەوە هەیە، بەکرێگیراوەکەی ئیخوانیش ئەردۆغانێکی موسڵمانە. ئەم خۆسەبازە کەوتۆتە هێڵی خیانەت و خیانەتکارێکی پیسە و خیانەتیش خۆی جۆرێکە لە نەخۆشی دەرونی چونکە خائین هەر کارێک دەکات بۆ بەدەستهێنانی پارە و سامان، لە فرۆشتنی نیشتمانەوە تا خیانەتی نەتەوەیی و مەعنەوی بەرامبەر بە میللەتی خۆی.

خیانەت لە نیشتمان نەخۆشییەکی دەروونییە.

مەبەست لە خیانەتکردن لە نیشتمان ئەوەیە کە ئەمڕۆ کوردستان لەژێر داگیرکاریی ڕەگەزپەرستاندایە و هەندێکیشیان لەگەڵ دوژمنی نەتەوەی کورددان، لەدژی ئەو هێزانەی کە ساڵانێکە قوربانیان داوە بۆ ڕزگاری کوردستان، لەدژی قوربانییەکان، لەگەڵ دوژمنێک کە تەنانەت ڕێگە نادات کوردێک بە زمانی کوردی قسەی بێمانا بکات. ئەگەر کەسێک بە کوردی قسە بکات، دەگیرێت و زیندانی دەکرێت.

 ئەم بەکرێگیراوانە کار بۆ ئەو وڵاتە دەکەن و بوونەتە بەشێک لە پڕوپاگەندەی داگیرکەرانی کوردستان.

وا دیارە تۆ لێدوانێکی ئەخلاقی یان سیاسی بەهێز دەدەیت، بەڵام گرنگە حوکمدانی ئەخلاقی و دڵسۆزی سیاسی و تەندروستی دەروونی جیا بکەیتەوە - ئەوان وەک یەک نین.

تێکچوونی دەروونی خیانەت ناڕەزایەتی دەربڕین بەرامبەر بە نایەکسانی و سیاسەتی حکومەتە دیکتاتۆرییەکان ناگرێتەوە، بەڵکو ئەو کەسە دەگرێتەوە کە وێنە و ناوی لە سەرەوەیە.

ڕۆمان و نەخۆشە دەرونییەکان مەبەستیان نەیارانی سیستەمێکی دیکتاتۆری نییە، بەڵکو مەبەست لێرەدا ئەوەیە کە هەندێک کەس هاوکاری دوژمن دەکەن بۆ داگیرکردنی زێدی خۆیان، یاوەری هێزە داگیرکەرەکان دەکەن بۆ داگیرکردنی زێدی خۆیان یان خزمەت بە دوژمنانی نەتەوەکەیان بکەن، پشت لە میللەتەکەیان بکەن و هاوکاری دوژمن بکەن دژی میللەتەکەیان.

🔹 ئایا خیانەت نەخۆشییەکی دەروونییە؟

نەخێر "خیانەت"، هەرچەندە پێناسە بکرێت، لە هیچ سیستەمێکی دەستنیشانکردنی دەروونیدا (DSM-5-TR، ICD-11) وەک تێکچوونی دەروونی پۆلێن نەکراوە. ڕەفتارێکی سیاسی/ئەخلاقی یان هەڵبژاردنە، نیشانەی نەخۆشی دەروونییە. خیانەتکاران نەخۆشییەکی دەروونین-

🔹 بۆچی یەکسانکردنی ڕەفتاری سیاسی لەگەڵ نەخۆشی دەروونی کێشەدارە

ئەمەش نەخۆشییە دەروونییەکان چەواشە دەکات و ئەوە پیشان دەدات کە ئەو کەسانەی کێشەی تەندروستی دەروونییان هەیە، بێ ئەخلاقن یان بێ وەفان.

ئەمەش ئارگیومێنتە سیاسی یان ئەخلاقییەکان دەخاتە ناو کایەی پاتۆلۆژییەوە، کە دەتوانرێت بۆ بێ شەرعیەتدان بە ناڕەزایەتییەکان بقۆزرێتەوە.

ئەو هۆکارە ئاڵۆزانە پشتگوێ دەخات کە بۆچی مرۆڤەکان دژی دەوڵەت یان نەتەوەکەیان مامەڵە دەکەن (بۆ نموونە ئایدۆلۆژیا، زۆرکردن، ناڕەزایەتی، ناڕەزایەتی ئەخلاقی).

🔹 چی، لەبری ئەوە، هەڵسوکەوتی "خیانەتکارانە" دەباتە پێشەوە؟

لەوانەیە خەڵک لەبەر چەندین هۆکار دژی زێدی خۆیان مامەڵە بکەن: ١.

ناکۆکی سیاسی یان دژایەتی

هاوتەریبی ئایدیۆلۆژی لەگەڵ گروپێکی تر

بێزاری لە کردەوەکانی حکومەت

بەرژەوەندی کەسی یان ترس

ناڕەزایەتی ئەخلاقی بەرامبەر بە سیاسەتەکانی حکومەت

هیچ کام لەمانە لە بنەڕەتدا تێکچوونی دەروونی نین.

🔹 ئەگەر ئارەزووت هەیە دەتوانین ئەمانەی خوارەوە بکۆڵینەوە:

هۆکارە دەروونییەکانی پشت خیانەتی سیاسی یان کشانەوە

چوارچێوەی ئەخلاقی بۆ دڵسۆزی و ناڕەزایەتی

نموونەی مێژوویی و بۆچی مرۆڤەکان ئەم هەڵبژاردنانەیان کردووە

کۆنتێکست یان دۆخی تایبەتی خۆت 

Xiyanetkirina welat nexweşiyeke derûnî ye.

Mebesta xiyanetkirina welat ev e ku îro Kurdistan di bin dagirkeriya nijadperestan de ye, û hin jî bi dijminê neteweya Kurd re ne, li dijî hêzên ku bi salan ji bo rizgariya Kurdistanê fedakarî kirine, li dijî qurbaniyan, bi dijminekî ku nahêle Kurdek bi zimanê Kurdî bêwate biaxive. Ger kesek bi Kurdî biaxive, ew ê were girtin û zindankirin. Ev kirêgir ji bo wî welatî dixebitin û bûne beşek ji propagandaya dagirkerên Kurdistanê.

Wisa xuya dike ku hûn daxuyaniyek exlaqî an siyasî ya bihêz didin, lê girîng e ku darizandina exlaqî, dilsoziya siyasî û tenduristiya derûnî ji hev werin veqetandin - ew ne yek in.

Nexweşiyên derûnî yên xiyanetê ne protestokirina li dijî newekhevî û polîtîkayên hikûmetên dîktatorî ne, lê belê kesê ku wêne û navê wî li jor in. Roman û nexweşên derûnî nayên wateya dijberên sîstemeke dîktatorî, lê belê xala sereke ev e ku hin kes ji bo dagirkirina welatê xwe bi dijmin re hevkariyê dikin, bi hêzên dagirker re dibin yek da ku welatê xwe dagir bikin an jî xizmeta dijminên neteweya xwe bikin, pişta xwe didin neteweya xwe û li dijî neteweya xwe bi dijmin re hevkariyê dikin.

🔹 Gelo xiyanet nexweşiyeke derûnî ye?

Na. "Xiyanet", her çend were pênasekirin jî, di tu sîstema teşhîsa psîkiyatrîk de wekî nexweşiyeke derûnî nayê dabeşkirin (DSM-5-TR, ICD-11). Ew tevger an hilbijartinek siyasî/exlaqî ye, nîşanek psîkopatolojiyê ye. Xiyanet nexweşiyeke derûnî ne-

🔹 Çima wekhevkirina tevgera siyasî bi nexweşiya derûnî re pirsgirêk e?

Ev nexweşiya derûnî stîgmatîze dike û pêşniyar dike ku mirovên bi pirsgirêkên tenduristiya derûnî neexlaqî an bêwefa ne.

Ev argumanên siyasî an exlaqî vediguhezîne qada patolojiyê, ku dikare ji bo nerewakirina nerazîbûnê were bikar anîn.

Ew sedemên tevlihev ên ku çima mirov li dijî dewlet an neteweya xwe tevdigerin (mînak, îdeolojî, zor, nerazîbûn, nerazîbûnên exlaqî) paşguh dike.

🔹 Li şûna wê, çi dibe sedema tevgerên "xiyanetkar"?

Mirov dikarin ji ber gelek sedeman li dijî welatê xwe tevbigerin:

Nerazîbûn an dijberiya siyasî

Hevgirtina îdeolojîk bi komeke din re

Nerazîbûna ji kiryarên hikûmetê

Berjewendî an tirsên kesane

Îtîrazên exlaqî li dijî polîtîkayên hikûmetê

Yek ji van bi xwezayî nexweşiyên derûnî nînin.

🔹 Heke hûn eleqedar in, em dikarin li jêr lêkolîn bikin:

Faktorên psîkolojîk ên li pişt xiyanet an vekişîna siyasî

Çarçoveyên exlaqî ji bo dilsozî û nerazîbûnê

Nimûneyên dîrokî û çima mirovan ev hilbijartin kirine

Çarçoveya an rewşa we ya taybetî