خۆکوژی لاوێکی ته مه ن 20 سال له پیرانشار

خۆکوژی لاوێکی ته مه ن 20 سال له پیرانشار
30 / 8 / 2011

لاوێکی ته مه ن 20 سال له پیرانشار خۆی کوشت. به پێی راپۆرتی ئاژانسی خه به ری موکریان، شه وی هه ینی رێکه وتی سێ خه رمانان، لاوێکی ته مه ن 20 ساڵ به ناوی شه هابه دین عومه ری خه ڵکی ئاوایی لێک بنی، سه ر به شاری پێرانشار خۆی کوشت. تا کاتی ئاماده‌ کردنی ئه‌م هه‌واڵه هۆکار و سه‌به‌بی خۆکوشتنی ئه‌م لاوه‌ که خوێندکاری زه وی ناسی له زانکۆی ورمێ بو نه‌زانراوه‌. به‌ وته‌ی کارناسان، زۆرترین رێژه‌ی خۆکوشتن له ئێران دا هی پارێزگاکانی ئیلام، کرماشان، کوردستان و تا راده‌یه‌کیش هی پارێزگای گولستانه.

--------------------------------------

بە راستی کۆمەلە و دیمۆکرات مردەن نەمان ئیستا وەرە بۆ ئەورۆپا خۆتان سیری برادرانی کۆمەلە و دیمۆکرات بەکن چۆن لە یەکتر سەبقەت دەگرەن هاتۆچۆی سفارەتی ئیران دەکەن لە ئیران خانۆ زەویان کریۆە ئەو حیزبانە حیزبە شۆرشگیرەکانی زەمانی شەری عیراق و ئیران نین ئیستا هەر ئەو حیزبانن کە پاسیف بۆەن . حەتا لە وتۆویژەکانیاندا زەمان حالی داگیرکرانی کوردستانن قەسە قۆرەکانی داگیرکرانی کوردستان دۆپات دەکنەوە

///////////////////////

بەپەلە: ئێران هێزێکی زۆری له‌سه‌ر سنوور کۆکردوه‌ته‌وه‌ و به‌نیازه‌‌ دزه بکاته‌ ناو هه‌رێمی کوردستان

NNS ROJ :به‌ گوێره‌ی ئه‌و زانیارییانه‌ی ده‌ست ناوه‌ندی نووچه‌ و شرۆڤه‌ی رۆژ که‌وتووه‌، سپای پاسدارانی کۆماری ئیسلامی ئێران هێزێکی زۆری به‌ چه‌کی قورسه‌وه‌ له‌ سه‌ر سنووره‌کانی سه‌رده‌شت کۆ کردوه‌ته‌وه‌. له‌ ناوچه‌ی هه‌ورامانیش هێزه‌کانی سپای پاسداران که‌وتوونه‌ته‌ جموجوڵه‌وه‌.

به‌ پێی زانیارییه‌کان له‌ شاری سه‌رده‌شته‌وه‌، ژماره‌یه‌کی یه‌کجار زۆر له‌ هێزه‌کانی سپای پاسداران به‌ درێژایی سنووره‌کانی ئه‌م شاره‌ به‌ره‌و دۆڵه‌توو، زه‌ڵێ و به‌رده‌نازێ به‌ چه‌ک و جبه‌خانه‌ی قورسه‌وه‌ به‌ڕێکه‌وتوون و به‌نیازن هێرش بکه‌نه‌ سه‌ر قه‌ندیل.

هه‌ندێ زانیاری باس له‌وه‌ ده‌که‌ن که‌ 200 ئۆتۆمبێل و هه‌ژمارێکی زۆر که‌ره‌سه‌ی سه‌ربازیی دیکه‌ له‌و هه‌رێمانه‌ ئاماده‌ی هێرش کردنن.

ده‌گووترێ که‌ ئێران به‌نیازه‌ له‌ ناوچه‌ی دۆڵه‌توه‌وه‌ دزه‌ بکاته‌ ناو خاکی هه‌رێمی کوردستانه‌وه‌.

هه‌ندێ زانیاریی دیکه‌ش باس له‌وه‌ ده‌که‌ن که‌ هێزه‌کانی کۆماری ئیسلامی له‌ ناوچه‌ی هه‌ورامانیش به‌ جووڵه‌ که‌وتوون.

ته‌له‌فزیۆنی کوردیی "رۆژ تی ڤی" هه‌واڵێکی له‌و چه‌شنه‌ی بڵاو کردۆته‌وه‌ و باسی له‌ ئاماده‌کاریی "گه‌ریلاکانی په‌ژاک بۆ وڵام دانه‌وه‌ی هه‌ر هێرشێکی سپای پاسداران کردوه‌.

بەپەلە: ئەگەری ئەوە لە ئارادایە کە ئەمشەو یان بەیانی ئێران شەڕ دەسپێبکات

رژیمی ئێران ئامادەکاری هێرشی بەرفراوان بۆ سەر قەندیل دەکات. رژیمی ئێران بەرەوە هەرێمەکانی "دۆڵا توویە"، کاتمان" و "دۆلی غەدار" بە ٢٠٠ ماشینی سەربازی پاسدار و کەرەستەی سەربازی دەگوازێتەوە. دەنگووی ئەوە لە ئارادایە کە رژیمی ئێران ئەمشەو یان بەیانی ئۆپەراسیۆنی بەرفراوان لە دژی قەندیل دەستپێبکات.

بە پێی هەواڵێکی ئاژانسی دەنگووباسی فورات ، رژیمی ئێران لە دوای پاشەکشێ لە هێرشەکانی کە لە ١٦ی جولای دا دەستی پێکرد، جارێکی دیکە دەستی بە ئامادەکاری بەرفراوان بۆ هێرشی سەربازی کردووە.

بە پێی ئەو زانیاریانەی کە بە دەست کەوتوون، رژیمی ئێران لە چوارچێویەی ئەو ئامادەکاریانەدا بە ٢٠٠ ماشینی سەربازی پاسدار و کەرەستەی سەربازی بۆ هەرێمەکانی "دۆڵا توویە"، کاتمان" و "دوڵی غەدار" دەگوازێتەوە. زانرا کە گوازتنەوەی پاسدار بەردەوام دەکات و ئەگەری ئەوە لە ئارادایە کە رژیمی ئێران ئەمشەو یان بەیانی ئۆپەراسیۆنی سەربازی لە دژی قەندیل دەستپێبکات.

----------------------------------

یەکەم "شەڕی ناوخۆ"ی تورکیا

سەزگین تانری قۆڵو/ رادیکاڵ
لە تورکیەوە: مەسعوود مەناف

سەرۆک وەزیر ئەردۆغان بە گوتنی " شتێک نەماوە بۆ گووتن"، تورکیایی بەروە "شەڕی ناوخۆ" برد. بۆ یەکەم جار نەک لە ژێر شوێندەرانەری و گووشاری عەسکەر، بەڵکو بە تەواوی لە لایەن ئیرادەی سیاسیەوە بڕیاری "شەڕ" درا.

کێشەی کورد ئەمجارە بە راستی بەرەو مەجرایەکی ترەوە هەنگاو دەنێت. بۆ یەکەم جار ئیرادەی سیڤیل بە تەواوی دەستپێشخەر بوو بۆ نیشاندانی "توند وتیژی" وەکو چارەسەری کێشەکە. شوێندانەری و ئاکامەکانی ئەم دەستپێشخەریە سیاسیە دەتوانێ زۆر جیاوازتر لە پێشوو و ئاسەوارەکەی مەترسیدارتریش بێت.

"کرانەوەی توندڕەوی"* بە گوتنی "چەقو گەیشتە سەر ئێسقان" و "شتێک نەماوە بۆ گووتن" لە لایەن سەرۆک وەزیر ئەردۆغانەوە، گەلۆ چ واتا و دەسکەوتێکی بۆ دۆسیەی مافی مرۆڤی تورکیا دەبێت؟

بەر لە هەرشتێک تورکیا، بەم وشانە بەرەو "شەڕێکی ناوخۆ" هەنگاو دەنێت. بۆ یەکەم جارە کە بێ شوێندانەری و فەرمانی عەسکەر، دەستووری شەڕ دەدرێت. دەسەڵات بە گوێرەی خۆی ستراتێژی "چارەسەری" رادەگەیێنێ. ئەم ستراتێژیە نوێیە ئەگەرچی وەکو بوون بە "باز لە شاخ" و "کۆتر لە دەشت" بە بیروڕای گشتی نیشان دەدرێ بەڵام لە ناخی خۆیدا جگە لە "سەرکوت، گۆشەگیری و توند و تیژی" هیچی تر نیە.

بەڕێوەبەری و ئامادەکردنی ئۆپێراسیۆنەکان لە لایەن پارێزگاریەکانەوە بە هاوکاری پۆلیس و ژاندرمە، جێگیرکردنی تیمە تایبەتەکانی پۆلیس لە باژێرگەلێک وەکو ئامەد، شڕناخ، وان و هتد، ئەگەری بەڕێوەبردنی ئۆپێراسیۆنی زەمینی دەرەوەی سنوور، بەڕەوڕووبوونەوە و ڕاونانی ئەندامانی کەجەکە و شارەداران، پارێزەران و چالاکانی سیاسی و مەدەنی و دەزگیر و زیندانی کردنی زیاتر لە 2000 سیاسەتمەدار، کە ئەم یەکەیان لە ساڵی 2009ەوە دەستیپێکردووە و هەر وەها رێگەخۆشکردن بۆ ئەنجامی ئۆپێراسیۆنی سیاسی هاوشێوە و ئاستەنگی سیاسەت لە هەرێمەکە، تەنیا بەشێکن لەو پلانە ستراتێژیکەی ئەردۆغان بۆ قۆناخی نوێی "چارەسەری کێشەی کورد"!

بازەکان لە مەیدانن

"پڕۆژەی یەکێتی نەتەوەیی وپێکەوەژیان" کە دوای دەسپێکی "کرانەوە بەڕوی کورد دا" وەکو کۆنکرێتترین و دوایین ڤێرژێنی پڕۆژە ناسرا، خاڵی تریشی تێدا کە زۆر گرینگیان پێنەدراوە بۆ وێنە: سازکردنی لەشکری پێکهاتوو لە کەسانی خۆبەخش کە ئامادەن بچنە هەرێمەکە خزمەت بکەن"، "کۆنترۆڵ کردنی رەوشی دەروونی دانیشتوانی هەرێمەکە و کۆنترۆڵکردنیان لە نیزێکەوە"، "بەستنی کۆنفرانس و کۆبوونە و سیمینار بۆ شوێندانان لە سەر کۆمەڵگای کوردەواری"ش بەشێکی ترن لە پلانە درێژخایەنەکە.

خاڵی هەرە گرینگی پڕۆژەکە دامەزراندن و پەرەپێدانی "راوێژکاری نەزم و پاراستنی تەناهی کۆمەڵایەتی" بوو کە "شەڕی بێ چەک" هاوکات لەگەڵ "شەڕی چەکدارانە" دژ بە کورد لە هەرێمەکە بەرەو پێش ببات. مەزنترین و گرینگترین هەنگاوی بە کردەوەی ئاکەپە بەر لە هەڵبژاردن و لە چوارچێوەی کرانەوە بەرەو کورد دا، دامەزرانی ئەم راوێژکاریە بوو کە لە بیروڕای گشتی دا بە "دەزگای هەرە بەهێز" دەناسرێ. دەزگایەک لە سەرەوەی هەموو وەزارەت و ئۆرگانەکانی پێوەندی دار بە کێشەکەوە.

ئەم دەزگایە " بڕینی پێوەندی نێوان سیاسەتی لێگاڵی ناوخۆ و پەکەکە، لەناوبردنی پردی پێوەندی هاوڵاتیان و پەکەکە و هەروەها کەمکردنەوەی ئاستی شوێندانەری ئەم حیزبە لە سەر خەڵک و بڕینی پشتیوانە دەرەکیەکانی پەکەکە لە ئەورووپا"ی کردۆتە ئامانجی سەرەکی خۆی.

ئەم چارەسەریانەی کە باسکران، بە هیچ شێوە لە دوور و نیزێکەوە پێوەندیان بە "دێمۆکراسی" و "مافی مرۆڤ"ەوە نیە. هەرچەند بگووترێ کە گەڕانەوە بۆ "نەوەدەکان مومکین نیە" بەڵام هەر یەک لەم خاڵە پیشبینکراوانە لە نەوەدەکانیش دا هاوشێوەی رەچاوکرا. پارێزگاری هەرە بەهێز، گرووپی خۆبەش لە "جەردەوانان"، شایعە سازکردن و بڵاوکردنەوەی هەواڵی چەواشەکارانە لە مێدیاکان دا و شەڕی دەروونی بەرانبەر بە دانیشتوان و هتد. ریشەی هەموو ئەو رێگاچارانە، سەرجەم ئەم دەستەواژە و چەمکانە لە بیرۆکەیەکی تاقیکراوە و سەرنەکەتووی نەوەدەکانەوە سەرچاوە دەگرن.

سەرۆک وەزیر ئەردۆغان، لە میانەی بانگەشەی هەڵبژاردن دا رۆژ بە رۆژ هەڵوێستی توندتر و نەتەوەپەرستانە تری سەردا. بۆ وێنە لە میتینگی موش دا ئەردۆۆغان بە ئاشکرا هەڵوێستی خۆی لەهەمبەر کیشەی کورد دا ڕاگەیاند: ئێستا ئیتر کیشەی کورد بوونی نیە! ئێستا برا کوردەکانی من کێشەیان هەیە. هەر بە ڕاستیش ئێستا بۆ ئەکەپە "کێشەی کورد بوونی نیە". لە ئەساس دا، بۆ ئاکەپە کێشەی کورد هەر لە دەوری بازنەی کێشە لەگەڵ لایەنی چەکدار و شەڕ بەمەبەستی لە ناوبردنی پەکەکە دەسووڕایەوە. ئاکەپە بە گشتی قەت لەوە تێنەگەیشت کە دەبێ کێشەکە بە "دێمۆکراتیزاسیۆن و مافی مرۆڤ" و پەرەپێدانی مافی شارۆمەندی هاوڵاتیان تێبگا و لەم رێگەوە نە تەنیا هەوڵ بۆ چارەسەری کێشەی کورد بدات بەڵکو شوێندانەری هەموو دانیشتوانی وڵات.

ئەگەر پاش 9 ساڵ دەسەڵاتداری، ئێستاش کێشەی سەرەکی وڵات تەناهی و مەترسی ئاسایشی بێت، ئەوە نیشان دەدات کە ئاکەپە رێگەی هەڵە رۆیشتووە و سیاسەتی نادروستی پێڕەوکردووە. تا ئەو کاتەش بۆ کێشەکانی وڵات، لە سەر بنەمای یاسا و مافەکانی مرۆڤ، چارەسەری گونجاو و ئەمڕۆیی نەدۆزرێتەوە رەوشێکی نالەبار دێتە ئاراوە و بەم شێوە شەڕ و پێکدادانەکان هەر درێژەیان دەبێت.

دەسەڵاتێک کە بە پشتیوانی زۆرینەی هاوڵاتیان هەڵبژێردراوە و حکومەتێک کە ئیدعا دەکات، شوێندانان و دەسەڵاتی ئەرتەشی کۆتایی پێهێناوە، بەڵام لە هەمان کات دا بۆ چارەسەری کێشەکە فەرمانی شەڕ دەدات و لە روانگەی ئاسایشیەوە چاو لە مەسەلەی کورد دەکات، پەرە بە ئاڵۆزی و پێکدادان دەدات. ئەم چەشنە سیاسەتکردنە لە درێژخایەن دا دەتوانێ زۆرتر لە عەسکەر خەسار لە داهاتوویی ئەم وڵاتە بدات. سەڕەڕای تێپەڕبوونی 30 ساڵ لە کێشەکە و تاقیکردنەەوەی هەموو جۆرە مێتۆدێکی ئاسایشی بۆ کۆتایی هێنان بە گەنگەشەکە و شکەستی هەموو ئەو سیاسەتانە، نیشان دەدات کە دەبێ ڕێگەی ئاشتیانە بۆ چارەسەری بگرینە بەر و ئەگەر رێگە بدەین وەزعە بەم شێوەیە کە هەیە درێژە پەیدا بکات، رۆژ بە رۆژ رەوشەکە دژوارتر دەبێت و کێشەکە قووڵتر دەبێتەوە و چارەسەرکردنیشی نامومکین تر دەکات.

لە لایەکی ترەوە، هەڵبژاردنی ئاگاهانەی "توند وتیژی"، "گووشار" و "پێکدادان" لە لایەن ئیرادەی سیڤیلەوە، دابڕان، کە خۆی لە ناخی هاوڵاتیان دا هەپێشتر لەوە شکڵی گرتووە، پەرە پێدەدات و کۆمەڵگا بەرەو دوو جەمسەری دەبات.

دەبێ ئەوە لەبەرچاو بگرین کە سەڕەڕای پێکهاتەکانی جیاوازی کۆمەڵگای کورد لە تورکیا، بەڵام بە پەرەسەندنی تەکنەلۆژی و ئیمکاناتی پێوەندی گرتن، بەرژەوەندیە گشتیەکانی خۆیان لە ئاستی فکری دا دیتۆتەوە و رۆژەڤی هاوبەشی خۆشیان سازکردووە. سیاسەتی شەڕخوازانەی دەسەڵات، زمانی توند و دوژمنکارانەی مێدیایی سەراسەری لە ناو کوردانی تورکیا هەستێکی "بێگانە بوون" بەرانبەر بەم ناسنامەی ئەم وڵاتە پەرەپێدەدات و دوور بوونەوە لە ناوەند دەکاتە هەستێکی بەهێزتر و کۆی ئەمانە دەبێتە هۆی دژوارتر بوون و درێژە پەیداکردنی قۆناخی بێ چارەسەری.

هەروەها ئەگەر بیرمەندان و سیاسەتوانانی تورکیا هەرچی زووتر "عەقڵی هاوبەش" نەدۆزنەوە و مافی مرۆڤ و پابەندی بە یاسا نەکرێتە پڕەنسسیپی سەرەکی ژیانی هاوڵاتیان لەم هەرێمە، رووخساری "دەوڵەتی یاسایی" کە بانگەشەی بۆ دەکرێ خەوشدار دەکات. ئەمجارە تەعمیرکردنەوە خەسارەکان لە نەوەتەکان زۆر گرانتر تەواو دەبێت. کاتێک کە عەسکەر دەسەڵاتدار بوو، هەموو لایەک ئەوەیان دەهێنایە سەر زمان کە ئیرادەی سیاسی دەتوانێ کێشەکە چارەسەر بکات و بۆیە دەبێ ئیرادەی سیاسی باڵادەست بێت. هیچ چاوەڕوانیەکی جگە لە کۆنسێپتی شەڕ و پێکدادان و پاراستنی ئاسایش لە عەسکەر نەدەکرا. بەدەستهێنانەوەی ئیرادەی سیاسی و وەرگرتنەوەی ئەم دەسەڵاتە لە عەسکەر بە دەستی ئاکەپە روییدا. بەڵام بە داخەوە ئاکەپە هەموو لایەکی تووشی خەمساردی کرد. بە تایبەت کە ئەم کۆنسێپتە نوێیەی ئاکەپە و رەنگدانەوەی دوابەدوای سەرکەوتن لە "هەڵبژاردن" ئەوەندەی تری هیواکان رووخاند. ئەمە بە ڕاستی دەبێتە سەرهەڵدانی "کێشەکە" و ئەگەر ئەم هیوایەش لەدەست بچێت، چیترمان بۆ نامێنێتەوە.

سەزگین تانری قۆڵو/ یاریدەدەری سەرۆکی گشتی جەهەپە
رادیکاڵ

هەوالەکانی رۆژ تیڤی ئەمرۆ ٣١ مانگی ٨ /٢٠١١

هەوالەکانی رۆژ تیڤی ئەمرۆ ٣١ مانگی ٨ /٢٠١١

////////////////////
gerilla

له‌ دژی هێڕشه‌ ئاسمانیه‌کانی ئه‌رته‌شی تورک ،له‌ شاری هه‌ولێر چالاکیه‌یک به‌رێوه‌ چوو.

له‌ دژی هێڕشه‌ ئاسمانیه‌کانی ئه‌رته‌شی تورک ،له‌ شاری هه‌ولێر چالاکیه‌یک به‌رێوه‌ چوو چالاکیه‌یکه‌ له‌لایه‌ن ژماره‌یه‌ک رۆشه‌نبیر ،که‌سایه‌تی و پارتی چاره‌سه‌ری دیموکراتی کورستانه‌وه‌ رێکخراو بوو و په‌رله‌مانتاری لیستی گۆران عبدوللا مه‌لا نوری و به‌ده‌یان هاولاتیش به‌شداریان تێدا کرد. له‌ چالاکیه‌یکه‌ هه‌ولی داگیرکردن و هێڕشه‌ ئاسمانیه‌که‌ی ده‌وله‌تی تورک به‌ ته‌ندی شه‌رمه‌زار کرا.

21.08.2011 / 20:57

دوابه‌دوای هێڕشه‌ ئاسمانیه‌کانی ده‌وله‌تی تورک بۆ سه‌ر باشوری کوردستان ، ناره‌زاییه‌ته‌یه‌کانیش به‌دوای خۆیدا هێنا و روشی له‌زیادبونه‌.

سه‌رله‌به‌یانی ئه‌مرۆ له‌به‌رده‌م باله‌خانه‌ی په‌رله‌مانی هه‌رێمی کوردستان به‌ به‌شداری ژماره‌یه‌ک له‌ که‌سایه‌تی ، رۆشه‌مبیر و په‌رله‌مانتار و نوێنه‌رانی پارتی چاره‌سه‌ری دیموکراتی کوردستان ، هه‌وله‌کان به‌ چالاکییه‌ک شه‌رمه‌زار کرا..

له‌ چالاکیه‌یه‌که‌ دا ، لێدوانی په‌چه‌ده‌که‌ له‌لایه‌ن ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی پارته‌که‌ ، شاکر موسته‌فاوه‌ خوێندرایه‌وه‌ ، که‌ تێیدا هاتبوو، ئه‌وان وه‌ک پارتی جاره‌سه‌ری دیموکراتی کوردستان ، هیڕشه‌کانی رژێمه‌کانی ئێران و تورکیا شه‌رمه‌زار ده‌که‌ن.

هه‌روه‌ها یاداشتێکیش خوێندرایه‌وه‌ که‌ ئه‌مه‌ ده‌قه‌که‌یه‌تی.

سه‌رۆكی په‌رله‌مانی هه‌رێمی كوردستان وته‌واوی ئه‌ندامانی په‌رله‌مان

بابه‌ت : یاداشت

به‌رێزان وه‌ك ئێوه‌ش ئاگادارن ماوه‌ی چه‌ند رۆژه‌ به‌به‌رده‌وامی له‌ چوارچێوه‌ی هێرشێكی هه‌مه‌لایه‌نه‌ به‌ له‌ شكركێشی سه‌ربازی ئاسمانی و زه‌مینی له‌لایه‌ن ده‌وڵه‌تی توركیاوه‌ سنوری ئێراق و هه‌رێمی كوردسستان ده‌به‌زێنرێت وهه‌موو ناوچه‌ سنوری و گوند نشینه‌كان بوردومان ده‌كرێت. .بێ گومان هێرش و په‌لاماردانه‌كانی ئه‌مجاره‌ له‌ چوارچێوه‌ی پلانێكی هاوبه‌شدایه‌ له‌نێوان ده‌وڵه‌تانی سه‌رده‌ست له‌ كوردستاندا ئه‌نجامده‌درێـت.ئه‌م په‌لاماردانانه‌ هاوكاته‌ له‌گه‌ڵ هێرشه‌كانی ئێران و ئه‌و سیاسه‌ته‌ نادیموكراتیانه‌ی كه‌ له‌لایه‌ن حوكمه‌تی ئیراقیه‌وه‌ په‌یره‌وده‌كرێت له‌ده‌رباره‌ی ناوچه‌ دابڕاوه‌كان له‌باشوری كوردستاندا.ئێمه‌ وه‌ك كۆمه‌ڵێك له‌ڕێكخراوی مه‌ده‌نی و لایه‌نی سیاسی كه‌سانی نیشتیمان په‌روه‌ر له‌ خه‌ڵكی شاری هه‌ولێر پێمانوایه‌ ئه‌م هێرشانه‌ بۆ له‌باربردنی ئه‌و ده‌سكه‌تانه‌یه‌ كه‌له‌هه‌ربه‌شێكی كوردستان به‌تێكۆشانێكی بێ وچان به‌ده‌ست هاتووه‌و .له‌ هه‌مانكاتدائاسته‌نگ دروستكردنه‌ له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و ده‌رفه‌ته‌ی هاتۆته‌ كایه‌وه‌بۆ ئه‌وه‌ی گه‌لی كورد رۆڵێكی گرنگ بگێرێـت له‌ گۆرینی سیته‌مه‌كۆنه‌كان له‌رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌راست و ئاواكردنی سیسته‌مێكی دیموكراتیانه‌و چاره‌سه‌ركردنی دۆزی ره‌وای گه‌له‌كه‌مان له‌هه‌ربه‌شێكی كوردستان . له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی تێپه‌راندنی سنوری هه‌رێمی كوردستان و ئێراقی فیدرال پێشێلكاری سه‌روه‌ری ئه‌م وڵاته‌یه‌ .له‌ده‌رئه‌نجامی ئه‌م هێرشانه‌دا خه‌ڵك روبه‌روی زۆررین زیانی مادی و مه‌عنه‌وی بۆته‌وه‌.ئێمه‌ داوا له‌ په‌رله‌مانی هه‌رێمی كوردستان ده‌كه‌ین كه‌ به‌زوترین كات له‌ سه‌رئه‌م بابه‌ته‌ كۆببَته‌وه‌و هه‌ڵوێست دیاروئاشكرا وه‌ربگرێت و فشاربخاته‌ سه‌ر ده‌وڵه‌تی توركیا ، داوای لێبكرێت شه‌ڕو بوردومانه‌كان رابوه‌ستێنێ وئه‌و سه‌ركه‌وتنه‌كانی گه‌له‌كه‌مان له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانداو له‌راگه‌یاندنی چاره‌سه‌ری خۆبه‌ڕێوه‌بردنی دیموكراتیانه‌دا به‌ده‌ستی هێناوه‌ په‌سه‌ندی بكات و وه‌ڵامی هه‌وڵه‌ ئاشتیخوازانه‌ی گه‌لی كورد له‌باكوری كوردستان بداته‌وه‌ و دۆزی ره‌وای گه‌له‌كه‌مان به‌ ڕێبازی دیالۆك و ئاشتی و دیموكراتانه‌ چاره‌سه‌ربكات .حوكمه‌تی هه‌رێم وپه‌رله‌مانی هه‌رێمی كوردستان رۆڵی ناوبژیوانی پێشخسنی دیالۆكی ئاشته‌وای بگێرن . له‌هه‌مانكاتدا لایه‌ن حوكمه‌تی هه‌رێمی كوردستانه‌وه‌ قه‌ره‌بووی مادی و مه‌عنه‌وی خه‌ڵكی ئاواره‌و زیانلێكه‌وتوان بكرێته‌وه‌ .



نوێنه‌ری كۆمه‌ڵیك له‌ لایه‌نی سیاسی و ڕێكخراوی مه‌ده‌نی و كه‌سایه‌تی رۆشنبیر له‌شاری هه‌ولێر.

----------------------------------

ترس خامنه ای از ایجاد ناامنی در انتخابات آینده ایران

امروز قذافی فردا خامنه ای یعنی امروز قذافی فردا نوبت سید علی

خامنه ای رهبرجمهوری اسلامی ایران روز چهارشنبه 31 – 8 – 2011 انتخابات در ایران را ” حادثه چالش برانگیز ” خواند و از وقوع ناامنی در انتخابات آینده در این کشورهشدار داد.

وی در خطبه های نماز عید فطر گفت :” انتخابات هميشه در كشور ما تا حدودی يك حادثه چالش‌ برانگيز است.”

در انتخابات ریاست جمهوری گذشته ، ایران شاهد بی سابقه ترین اعتراض های مردمی شد.

معترضان برگزارکنندگان انتخابات را به ” تقلب سازمان یافته ” به هدف پیروزی محموذ احمدی نژاد در انتخابات متهم کردند.

او خطاب به مسئولان کشور گفت :” مراقب باشيد اين چالش به امنيت كشور صدمه نزند. انتخابات كه مظهر حضور مردم است، مظهر مردم‌سالاری دينی است، بايد پشتوانه امنيت ما باشد. “

اظهارات خامنه ای همزمان با آغاز فعالیت گروه های سیاسی مورد تایید حاکمیت برای انتخابات مجلس شورای اسلامی در اسفندماه آینده مطرح شده است.

رهبر جمهوری اسلامی ایران با اشاره به حوادث پس از انتخابات ریاست جمهوری گذشته خطاب به حاضران گفت :” ديديد ، حس كرديد، از نزديك لمس كرديد آن وقتی را كه دشمنان مي خواهند از انتخابات عليه امنيت كشور سوء استفاده كنند. بايد همه مراقب باشند، همه بهوش باشند. “

مقامات جمهوری اسلامی ایران ریشه حوادث انتخابات گذشته را تحریک کشورهای خارجی اعلام کرده بودند اما مخالفان این اتهام ها را رد می کنند
او گفت :” ملت و مسوولان بايد با وحدت، به گوش باشند تا به دور از مشكلات داخلی، نقش خود را به درستی ايفا كنند.”

خامنه ای همچنین خواستار از بین بردن ” كدورتها ” ، ” بددلي‌ ها ” ، ” بدجنسي ‌ها ” و ” ناسازگاري‌ها ” شد.

پس از انتخابات گذشته در ایران دهها تن به دست نیروهای امنیتی کشته شدند و صدها تن به زندان افتادند.

دستگاه امنیتی این کشور همچنین اغلب رهبران احزاب اصلاح طلب را بازداشت کرد و هنوز هم تعدادی از آنان دوره محکومیت خود را در زندان اوین می گذرانند.

العربی

علاوه بر فعالان سیاسی وحقوق بشری تعداد زیادی از روزنامه نگاران منتقد و همچنین مردم عادی بازداشت شده اند.

رهبر ایران بار دیگر از دومینوی سقوط دیکتاتورها ابراز ناخشنودی کرد

گزارش بخش فارسی رادیو اسرائیل- آیت الله علی خامنه ای، رهبر حکومت ایران، بار دیگر در اشاره به رویدادهای جاری در کشورهای خاورمیانه و خیزش های مردمی در کشورهای عرب، بدون آنکه نامی از مردم معترض سوریه ببرد و به کشتار هولناک و دامنه دار مخالفان رژیم دمشق توسط بشار اسد اشاره کند، خواهان آن شد که ملت ها، به گفته او مراقب باشند که آمریکا و اسرائیل بر موج خیزش ها سوار نشوند.

خامنه ای در سخنان امروز (چهارشنبه) خود، تنها از کشورهای مصر و تونس و لیبی و بحرین و یمن نام برد، و هیچ اشاره ای به سوریه نکرد.

رهبر جمهوری اسلامی، که در دیدار با مسئولان بلندپایه حکومت سخن می گفت، در ادامه، همه تلاش های وزارت خارجه را که می کوشد با انقلابیون لیبی ارتباط برقرار کند، برباد داد و گفت اگر به گفته او "خارجی ها بر حکومت ها فائق آیند"، دنیای اسلام تا ده ها سال دچار مشکلات بزرگ خواهد شد.

فیگارو: دیدار نمایندگان ایران با گروه های اوپوزیسیون سوری در اروپا

گزارش بخش فارسی رادیو اسرائیل- به نظر می رسد که سران حکومت تهران، سرانجام در حال رسیدن به این نتیجه گیری هستند که سقوط رژیم بشار اسد در سوریه، امری اجتناب ناپذیر است.

در همین زمینه، روزنامه فرانسوی "لو فیگارو"، در شماره دیروز (سه شنبه) خود نوشت که چند تن از مسئولان حکومت ایران، در یکی از پایتخت های اروپایی، با نمایندگانی از گروه های مخالف بشار اسد در سوریه دیدار داشته اند.

براساس این گزارش، حزب الله لبنان هم در حال دور شدن از رژیم بشار اسد است، و حتی مستقیماً با مخالفان رژیم سوریه وارد گفتگو شده است.

عید فطر خونین در سوریه همچنان قربانی می گیرد

گزارش بخش فارسی رادیو اسرائیل- کشتار و خونریزی در کشور سوریه، امروز در دومین روز از جشن های سه روزه عید فطر همچنان ادامه دارد.

از شامگاه دیروز (سه شنبه) صدها سرباز ارتش با چندین واحد توپخانه خانه های دو محله شهر "حماة"، در شمال دمشق را محاصره کرده اند و به آتشباری به سوی معترضان ادامه می دهند.

گزارش ها حاکی است که در شهرهای "درعا"، "حمص" و حومه شهر دمشق تنها در روز گذشته (سه شنبه) دست کم هفت نفر به دست نیروهای امنیتی وابسته به بشار اسد به قتل رسیده اند.

بشار اسد دیروز در جمع عده ای از مزدوران حکومتی و به اصطلاح روحانیون، که خود فروختگان به حکومت او هستند، در مسجدی در دمشق؛ مسجد با نام "حافظ اسد"، پدرش، نماز عید را خواند و این در حالی بود که کشتارهای هولناک مأمورانش در سراسر سوریه ادامه دارد.

وزیر دفاع سوریه، ژنرال داوود راجح در بامداد امروز به "دیرالزور" در شرق کشور رفت تا از نزدیک شاهد آتشباری های سربازان ارتش به سوی آنچه رژیم سوریه آنها را "افراد مسلح تروریست" نامیده، باشد.

به گزارش اوپوزیسیون سوری، پیش از بازدید وزیر دفاع، فعالیت شبکه های اینترنتی و تلفن های همراه در منطقه قطع شده بود.

اوپوزیسیون سوری امروز تایید کرد که حکومت اسلامی ایران در صدد یافتن جایگزینی برای بشار اسد می باشد.

روزنامه فرانسوی "لو فیگارو" نیز نوشته است نمایندگان بلندپایه حکومت اسلامی ایران اخیراً در اروپا با نمایندگان اوپوزیسیون سوری دیدار کرده و برنامه های سیاسی آنها را در صورت فروپاشی حکومت اسد جویا شده اند و از آنها پرسیده اند در صورتی که به پیروزی برسند با حزب الله لبنان چه خواهند کرد؟

ایالات متحده شب گذشته سه تن از سران رژیم دمشق و در رأس آنها وزیر خارجه، ولید المعلم را مورد تحریم قرار داد و دستور داد اموال آنها در ایالات متحده توقیف شود و از هرگونه معامله با آنها خودداری گردد.

هولناک ترین تصاویر شکنجه های قربانیان کشته شده جنایات اسد منتشر شد

گزارش بخش فارسی رادیو اسرائیل- سازمان دیده بان حقوق بشر، "امنستی اینترنشنال" وضع زندانیان در زندان های سوریه را بررسی کرده و چگونگی قتل آنها را به دست مأموران اسد افشا نموده است و اعلام داشته وضع 88 زندانی از ده ها هزار زندانی را بررسی کرده و متوجه شده است که 52 تن از آن ها به گونه ای شکنجه شدند که جان خود را از دست دادند.

"امنستی اینترنشنال" گزارش داد در یکی از موارد، مأموران اسد یک نوجوان را در طی تظاهرات شهر "درعا" ربودند و آلت جنسی او را بریدند و موجب مرگ این نوجوان مظلوم شدند. این نوجوان "حمزه الخطیب" نام داشت و 13 ساله بود، که اکنون به نماد شهادت جوانان و نوجوانان مبدل شده است.

عفو بین الملل عکس های مربوط به جنایات رژیم سوریه در زندان های آن کشور را منتشر کرده که هر بیننده ای را در جهان تکان می دهد.

تلاش سازمان ملل برای جلوگیری از اخراج مجاهدین از عراق

تلاش سازمان ملل برای جلوگیری از اخراج مجاهدین از عراق

گزارش بخش فارسی رادیو اسرائیل- رییس هیئت نمایندگی سازمان ملل متحد در عراق، با دروغ دانستن بیانیه آقای نوری المالکی، نخست وزیر آن کشور که گفته بود سازمان ملل با اخراج اعضای سازمان مجاهدین از عراق تا پیش از پایان سال جاری میلادی موافق است، تأکید کرد که سازمان ملل می کوشد از اخراج ساکنان کمپ اشرف جلوگیری کند.

اد ملکرت، نماینده سازمان ملل متحد در عراق، دو روز پیش، یکشنبه، به دفتر نخست وزیر عراق رفت تا در پایان دوره مأموریت خود، با آقای مالکی خداحافظی کند.

پس از این دیدار، دفتر نخست وزیری عراق بیانیه ای صادر و در آن ادعا کرد که نماینده سازمان ملل موافقت کرده که مجاهدین ساکن اشرف، تا پایان سال جاری میلادی از عراق اخراج شوند – ادعایی که آقای ملکرت، دیروز (دوشنبه) آن را رد کرد.

در پی حمله چند ماه پیش سربازان عراقی به اردوگاه اشرف و کشته شدن بیش از 30 تن از اعضای مجاهدین، سازمان ملل بارها نسبت به سرنوشت مجاهدین، که 3400 تن از آنها در اشرف زندگی می کنند، ابراز نگرانی کرده است.

دولت عراق به ساکنان اشرف مهلت داده تا پایان سال جاری میلادی، حدود چهار ماه دیگر، آن کشور را ترک کنند.

خفیگاه احتمالی قذافی و پسرانش در حومه طرابلس کشف شد

گزارش بخش فارسی رادیو اسرائیل- پس از چند روز که از رهبر لیبی، معمر قذافی و محل زندگی او خبری در دست نبود، شبکه تلویزیونی "الجزیرة" در قطر امروز (سه شنبه) گزارش داد که انقلابیون توانسته اند یک گفتگوی تلفنی سرهنگ قذافی، حاکم خلع شده را ضبط کنند و دریابند که او همچنان در حومه طرابلس پنهان شده است.

دوشنبه گذشته، هشت روز پیش، انقلابیون با ورود به طرابلس، به عمر حکومت 42 ساله او پایان دادند.

بنا بر این گزارش، بررسی یک مکالمه تلفنی رهبر برکنار شدۀ لیبی و دو تن از پسرانش این سرنخ را به دست داده که آنها ممکن است در شهرکی در یک صد کیلومتری طرابلس پنهان شده باشند.

کشف مخفیگاه احتمالی قذافی و دو پسرش در حالی است که یک افسر ارشد در نیروهای انقلابی تایید کرد که خمیس قذافی، یکی دیگر از پسران قذافی شنبه گذشته کشته شده و جسد او را در "بانی ولید" محلی که حدس زده می شود قذافی در حومۀ آن پنهان است، به خاک سپرده اند.

شورای انقلابی لیبی به وفاداران مسلح سرهنگ اولتیماتوم داد تا شنبه (سه روز دیگر) سلاح خود را بر زمین نهند.

عایشه قذافی با رسیدن به الجزایر فارغ شد و دختر زایید

گزارش بخش فارسی رادیو اسرائیل- سران انقلابیون از دولت الجزایر می خواهند خانواده قذافی را که به آن کشور رفته اند دستگیر و به آنها تحویل دهد. سخنگوی رسمی دولت الجزایر در مقابل امروز (سه شنبه) گفت: دختر قذافی، عایشه که به الجزایر گریخته چند ساعت پس از فرار، یک دختر زاییده است. او در ماه های اخیر باردار بود.

عایشه وکیل است و از جمله وکالت صدام حسین را برعهده داشت.

بدین ترتیب، نوه جدید سرهنگ قذافی در حالی به دنیا آمد که پدر بزرگش در مخفیگاه پنهان است و مادر تازه فارغ شده نیز اگر محاکمه نشود و باید یک عمر زندگی مخفی داشته باشد.

در این میان، مقامات الجزایری امروز (سه شنبه) درستی این خبر را تایید کردند که چند تن از افراد خانواده قذافی به کشور الجزایر گریخته اند و گفتند به دلایل بشر دوستانه به همسر و سه فرزند قذافی امکان دادند وارد الجزایر شوند تا سپس به کشوری ثالث بروند.

انقلابیون لیبیایی شامگاه دیروز (دوشنبه) از دولت الجزایر درخواست اکید کردند که افراد خانواده قذافی را به لیبی مسترد کند تا تحت محاکمه قرار گیرند.

مهلت 3 روزۀ حکومت انقلابی برای زمین نهادن سلاح وفاداران قذافی

گزارش بخش فارسی رادیو اسرائیل- انقلابیون لیبیایی و ناتو امروز (سه شنبه) به نیروهای وابسته به معمر قذافی در زادگاه او سه روز مهلت دادند که خود را تسلیم کنند.

ناتو و انقلابیون از آن بیم دارند که طرفداران قذافی از موشک های "اسکاد" و جنگ افزار شیمیایی که احتمالاً در اختیار دارند علیه آنها بهره بگیرند.

مصطفی عبدالجلیل امروز هشدار داد که اگر ظرف سه روز نیروهای قذافی در شهر "سرت"، زادگاه او خود را تسلیم نکنند، هدف حمله قرار خواهند گرفت.

اعتراف ایران: فکر نمی کردیم قیام سوری ها تا این حد گسترش یابد

گزارش بخش فارسی رادیو اسرائیل- یک عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی شورای اسلامی، با اذعان ضمنی به همکاری ایران با دولت بشار اسد در زمینه سرکوب خیزش مردمی در سوریه، گفت که جمهوری اسلامی هرگز فکر نمی کرد که قیام سوری ها تا این حد گسترده شود.

شیخ حسین سبحانی نیا، که در گفتگو با "خبر آنلاین" سخن می گفت، افزود: «ما با مسئولان مرتبط ، نشست هایی داشتیم تا با استفاده از ابزارهایی که در اختیار داشتیم، از گسترش دامنه درگیری ها جلوگیری کنیم، چون سوریه تجاربی که جمهوری اسلامی در زمینه بحران داشت را دارا نبود».

یادآوری می کنیم که اتحادیه اروپا، روز چهارشنبه نیروی قدس سپاه پاسداران حکومت اسلامی را به دلیل نقش آن در سرکوب خیزش مردمی سوریه، مورد تحریم قرار داد، ولی رامین مهانپرست، سخنگوی وزارت خارجه ایران دیروز (دوشنبه) با رد کردن دست داشتن ایران در سرکوب مردم سوریه، گفت که اتحادیه اروپا "فرافکنی" می کند.

اما شیخ حسین سبحانی نیا، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، در گفتگوی خود با "خبرآنلاین" به عنوان یکی از نخستین مسئولان حکومت ایران، به این موضوع نیز اذعان داشت که در جریان سرکوب خیزش مردمی سوریه، معترضان بسیاری کشته شدند – ولی ادعا کرد که حکومت ایران کوشیده میزان خشونت ها را کاهش دهد.

او در زمینه اقدامات حکومت ایران در زمینه حمایت از رژیم بشار اسد، مدعی شد که پس از سفر وزیر خارجه ترکیه به تهران، دولت آنکارا متقاعد شد که اسد باید در قدرت بماند، و این در حالی است که در روزهای اخیر، سران دولت ترکیه بارها تأکید کرده اند که اسد، فرصت را برای انجام هرگونه اصلاحاتی از دست داده است.

ترکیه امکان برکناری اسد به زور را بررسی می کند

گزارش بخش فارسی رادیو اسرائیل- در روزهای اخیر دولت ترکیه مواضع خود را علیه رژیم سوریه سخت تر کرده و حتی امکان برکناری اسد با توسل به زور را مطرح ساخته است.

رییس جمهوری ترکیه، پرزیدنت عبدالله گول دیروز (دوشنبه) تأکید کرد که اطمینان خود را به بشار اسد از دست داده و اکنون اگر او به هر اصلاحی دست بزند دیر خواهد بود.

نخست وزیر ترکیه، آقای رجب طیب اردوغان، پیشتر بارها جنایات جاری در سوریه را "غیرقابل تحمل" توصیف کرده بود.

ترکیه برای آنکه تغییر رژیم در سوریه سریع تر انجام شود، قصد دارد همآیشی با شرکت اوپوزیسیون سوری در خارج برپا دارد و همزمان جامعه اروپا می کوشد گروه های اوپوزیسیون سوری در خارج را با گروه های اوپوزیسیون در داخل سوریه متحد کند.

روز گذشته در قاهره اعلام شده بود که قرار است در خاک سوریه یک "شورای حکومتی موقت" همانند شورایی که در لیبی برپا شده، برپا گردد و پنج کشور عربی که سفیران خود را از سوریه فرا خوانده اند موافقت خود را با این امر ابراز داشته اند. اتحادیه اروپا روز گذشته تصمیم گرفت با تحریم خرید نفت سوریه، به تنگنای اقتصادی که دولت دمشق دچار آن است دامن بزند.

کارشناس رژیم ایران: حمله نظامی به سوریه، ایران را نیز به جنگ می کشاند

گزارش بخش فارسی رادیو اسرائیل- تارنمای "خبرآنلاین"، به نقل از یک تحلیلگر مسائل خاورمیانه در ایران، نوشت که اگر کشورهای غربی بخواهند در سوریه دخالت نظامی کنند، جمهوری اسلامی به حمایت از رژیم بشار اسد برخواهد خواست، و احتمال دارد که یک جنگ منطقه ای درگیرد.

آقای محمد علی مهتدی، در این تحلیل با تأکید بر اینکه تا کنون در زمینه خیزش های مردمی در خاورمیانه، کشورهای غربی پیروز میدان بوده اند و حکومت ایران قافیه را به اروپا و آمریکا باخته است، نوشت: اما سوریه با کشورهای دیگر متفاوت است.

وی نوشت: هر چند که در سوریه استبداد وجود دارد، ولی رژیم اسد در خط مقدم محور مقاومت در برابر اسرائیل است و به همین دلیل، حکومت ایران به هیچ وجه "توطئه غرب" برای تغییر رژیم دمشق را نمی پذیرد.

پیشتر نیز، روزنامه لبنانی "النهار"، با یادآوری مواضع حکومت ایران در زمینه حمایت از رژیم بشار اسد، نوشته بود هنوز روشن نیست که آیا اگر سوریه درگیر یک جنگ منطقه ای شود، حکومت ایران نیز حاضر است خود را به خطر انداخته و به حمایت از اسد وارد جنگ شود؟!

جنایت مدعی مقاومت در برابر اسرائیل: نماز فطر سوریه نیز رنگ شدید خون گرفت

گزارش بخش فارسی رادیو اسرائیل- بشار اسد، رییس جمهوری سوریه از یک سو نماز عید فطر را برگزار می کند و از سوی دیگر مأموران وی مردم را به گلوله می بندند و می کشند.

امروز (سه شنبه) در حالی که خبرگزاری دولتی سوریه، "سانا"، عکس هایی از بشار اسد را منتشر می کرد که در مسجد دمشق نماز عید فطر را برگزار می کرد و ادعا می نمود که اوضاع در کشور آرام است، فعالان حقوق بشر سوری در خبرگزاری های بین المللی گزارش دادند که افراد اسد امروز در آتشباری به سوی هزاران تظاهر کننده در شهرهای حمص، دمشق و حومه آن و شهر درعا، دست کم 17 نفر را کشته اند که یکی از آنها نوجوانی 13 ساله بوده است.

این هفت نفر در پایان اقامه نماز عید فطر به هنگام خروج از مساجد و دادن شعار علیه اسد هدف قرار گرفتند.

در جریان آتشباری که فیلم آن از "یوتیوپ" پخش شد، هزاران تظاهر کننده راه پیمایی می کردند، آواز می خواندند و خواهان آزادی بودند.

در فیلم پخش شده از "یوتیوپ"، جوانی دیده می شد که از ناحیه شکم هدف قرار گرفته و دیگران می کوشند مانع از خونریزی گردند.

گزارش های امروز (سه شنبه) حاکی است ده ها سرباز سنی مذهب، از ارتش سوریه گریخته اند و نیروهای ارتش در تعقیب آنها وارد شهر "رستان" شده و به گلوله باران آن پرداخته و چندین نفر را نیز بازداشت کردند.

هشدار عمرو موسی به اسد: حکومتت به زودی نابود می شود

گزارش بخش فارسی رادیو اسرائیل- دبیر کل پیشین اتحادیه عرب، آقای عمروموسی که خود را نامزد ریاست جمهوری مصر کرده، امروز (سه شنبه) به بشار اسد هشدار داد و گفت: رژیم تو در حال فروپاشی است.

به گفته آقای عمروموسی، توسل به زور موجب نخواهد شد مردم سوریه از خواست های خود صرفنظر کنند.

دولت مسکو نیز امروز به رژیم دمشق فرصت داد که ظرف دو هفته به اصلاحات اساسی دست بزند و نیروهایش را از مرکز شهرها خارج کند.

معاون وزارت خارجه روسیه، آقای بوگدانف، در دیداری که در دمشق با بشار اسد به عمل آورد، پیام پرزیدنت مدودیف را در این زمینه به او تسلیم کرد.

مقامات روسیه گفته اند اگر بشار به خواسته های دولت مسکو پاسخ مساعد ندهد، روسیه ناچار خواهد شد در شورای امنیت برقراری تحریم های جدید علیه سوریه را تایید کند.

ایران حکومت جدید لیبی را به رسمیت نشناخته مدعی دعوت از رییس آن به تهران شد

گزارش بخش فارسی رادیو اسرائیل- وزیر خارجه جمهوری اسلامی مدعی است که ایران از رییس شورای ملی انتقالی لیبی دعوت کرده است که در "زمان مناسب" به تهران سفر کند.

در نخستین تماس رسمی مقامات جمهوری اسلامی با سران انقلابیون لیبی پس از سقوط قذافی، آقای علی اکبر صالحی، شامگاه دیروز (دوشنبه) تلفنی با آقای مصطفی عبدالجلیل صحبت کرد.

براساس بیانیه وزارت خارجه ایران، آقای صالحی در این گفتگوی تلفنی، آنچه را که "پیروزی مردم مسلمان لیبی" خواند، به آقای مصطفی عبدالجلیل شادباش گفت و ابراز امیدواری کرد که روابط حکومت ایران با رژیم جدید در لیبی، عمیق تر شود- این در حالی است که جمهوری اسلامی هنوز هم شورای ملی انتقالی لیبی را به رسمیت نشناخته است.

وزارت خارجه ایران در اطلاعیه خود نوشت که آقای عبدالجلیل از کمک های انساندوستانه جمهوری اسلامی به مردم لیبی در "دوران سختی" سپاسگزاری کرده است.

پیشتر، در روز یکشنبه آقای صالحی مدعی شده بود که حکومت ایران در تمام مدت نبرد مسلحانه انقلابیون لیبی با سرهنگ قذافی، به صورت محرمانه به آنها کمک می کرده است؛ ادعایی که به نظر واقعی نمی رسد و به گفته ناظران، تنها واکنشی به انتقادهای فراوان محافل داخلی ایران از انفعال زیان بار دستگاه سیاست خارجی دولت تهران در زمینه رویدادهای لیبی است.

براساس بیانیه وزارت خارجه ایران، آقای مصطفی عبدالجلیل نیز از جمهوری اسلامی ایران خواسته است که سفیر خود را به طرابلس باز گرداند.

در گفتگوی تلفنی شامگاه یکشنبه، وزیر خارجه ایران بار دیگر خواستار روشن شدن وضعیت امام موسی صدر نیز شد. امام موسی صدر، روحانی شیعه ایرانی الاصل لبنانی، 33 سال پیش در هنگام سفر به لیبی ناپدید شد و گفته می شود که مأموران قذافی او را ربودند و امکان قوی می رود که او را کشته باشند.

BBC NAWBAT SHOMA KURDISTAN نوبت شما بی بی سی موضوع کردستان

BBC NAWBAT SHOMA KURDISTAN نوبت شما بی بی سی موضوع کردستان

--------------


----------------

کشف ۱۷ تن مواد مخدر در هرمزگان

سه‌شنبه، ۰۸ شهریور ۱۳۹۰ / ۳۰ اوت ۲۰۱۱

به گزارش جهان نیوز ۸ شهریور، فرمانده مزدور نیروی انتظامی هرمزگان از کشف ۱۷تن موادمخدر پنج ماهه امسال در هرمزگان خبر داد. محمدعلی آخوندی صبح سه‌شنبه در جمع خبرنگاران در تشریح کشفیات! موادمخدر استان در پنج ماهه سال جاری از دستگیری هزارو ۵۳۴نفر توزیع کننده و عناصر فعال در قاچاق مواد و کشف ۱۷تن و ۵۷۲ کیلوگرم انواع موادمخدر در استان خبر داد.
وی ادعا کرد: مأموران پلیس مبارزه با موادمخدر استان با همکاری دیگر یگانهای انتظامی استان با انجام فعالیت شبانه روزی و اجرای طرحهای متعدد تشدید مقابله با ورود و قاچاق موادمخدر و مبارزه با سوداگران مرگ در مدت پنج ماهه اول سال جاری موفق شدند ۷۰ باند کوچک و بزرگ تهیه و توزیع موادمخدر را شناسایی و بعضاً برخی را با عملیات و درگیری مسلحانه متلاشی کنند.
آخوندی در ادامه ادعا کرد: دراین مدت با تلاش همه‌جانبه مأموران ۳۱۴ دستگاه خوردو سبک و سنگین حامل موادمخدر شناسایی و توقیف و هزارو ۵۳۴نفر عوامل و عناصر تهیه و توزیع کننده و خرده فروش موادمخدر را در سطح استان شناسایی و دستگیر و ۱۷تن و ۵۷۲ کیلوگرم انواع موادمخدر و ۱۴ قبضه اسلحه جنگی کشف و ضبط شد.

http://www.hambastegimeli.com/index.php?option=com_content&view=article&id=27875:-17-----&catid=16:2009-10-10-12-51-04&Itemid=56

ئەم جەژنە جەژنی دۆژمنی من و میلەتەکەمە جەژنی من نییە من جەگرم دەلم پرە لە خۆین جەژنی چی؟

ئەم جەژنە جەژنی دۆژمنی من و میلەتەکەمە جەژنی من نییە من جەگرم دەلم پرە لە خۆین جەژنی چی؟ دۆژمنانی میلەتەکم وا هەلگری ئەم باورە پیسەن کورد دەکۆژن خۆینی کورد دەریژەن ئەم جەژنە جەژنی دۆژمنانی میلەتەکەمە هەلگری ئەم باورە مەرۆڤ کۆژە میلەتەکەم دەکۆژەن خۆینی مندالانی کورد دەریژەن من تەف دەکم لە ئەم جەژنە

عدم استقبال از پاداش دولتی برای آموزش زبان

عدم استقبال از پاداش دولتی برای آموزش زبان

اما در این رابطه ما هم باید حق را فراموش نکنیم بعضی از پناهندگان خود تنبل هستند و حاضر نیستند به خود زحمت بدهند و زبان سوئدی را یاد بگیرند. افرادی که خارجیتبار هستند آنقدر دنبال این و اون هستند و در صدد هستند در پشت دیوارهای شهر بنشینند و پشت سردیگران دست به غیبت کردن و هذیانگویی بزنند حتی 10% انرژی خود را صرف یادگیری زبان سوئدی نمیکنند و چون سوسیال مسائل مالی این افراد تنبل را تامین میکند شکمشان سیر میشود بعداز اینکه شکمشان سیر شد دنبال این هستند که چه کسی را پیدا کنند که علیه اش دست به هذیانگویی و پشت سرش غیبت کنند این نوعی بیماریست که این بیماری زمانی دست به یقه گریبانگیر این کشور خواهند شد برای مثال بعضی از خانوادها پدران و مادران فرزندانشان تشویق میکنند تا دست به مخدر فروشی بزنند و دزدی بکنند و جنگ و دعوا بکنند جامعه به هم بزنند مسئولین هم چشم خویش را بسته اند و هیچ صدای ازشون در نمی آید

پاداش تعیین شده از سوی دولت برای تشویق مهاجران دریادگیری سریع تر زبان سوئدی نتوانسته مفید واقع شود. از صد میلیون کرونی که دولت به این امر اختصاص داده، تنها ۱۸ و نیم میلیون کرون دراین زمینه مورد استفاده قرارگرفته است.
به گزارش اداره ی مدارس، تاکنون حدود۲ هزار نفر توانسته اند از این پاداش که حد اکثر آن ۱۲ هزارکرون است استفاده کنند. اکثرزبان آموزانی که دراین رابطه با آنها گفتگو شده، عنوان کرده اند که پول، تعیین کننده نیست. وزیرامورهمپیوستگی، اریک اولن هاگ ضمن تائید این مطلب می گوید که امیدوار بوده تعداد بیشتری بتوانند از این پاداش استفاده کنند. او می گوید، همچنان که بارها مطرح شده، یکی از راه های مهم وارد شدن به جامعه ی سوئد، یادگیری زبان سوئدی ست.

/////////////////

ادامه ی تبعیض برای درمان بیماران قلبی

گزارشی از یک بررسی جدید نشان می دهد که تفاوت دریافت امکانات درمانی، میان بیماران قلبی زن و مرد همچنان به قوت خود باقی ست. پزشک متخصص، سوفیا لاوسون که خود از جمله تهیه کنندگان این گزارش است، از نتیجه ی این بررسی اعلام شگفتی می کند.
او درگفتگوئی با بخش خبری رادیو سوئد، اکوت عنوان کرده است که این بررسی در طول ده سال صورت گرفته و تصور این بود که این تفاوت درمانی میان زنان و مردان کاهش یافته است. اخیرا تشخیص داده شد که برای درمان برخی از مشکلات جدی قلبی، بهتراست از روش درمانی با بالن استفاده شود. بررسی انجام شده نشان می دهد که از این روش در مورد بیماران قلبی زن در مقایسه با مردان کمتر استفاده می شود. علاوه براین، روش های دیگر درمانی مانند تجویز دارو نیز در مورد زنان و مردان بیمار متفاوت است.
سوفیا لاوسون در مورد علت این امر می گوید که این پرسش سختی ست، اما عوارض ناشی از درمان و اجتناب از آن هم می تواند در این زمینه موثر باشد.
بااین حال او می گوید که این مطلب از مدت ها پیش برای پزشکان روشن بوده است و برای به دست آوردن نتیجه ای مطلوب باید به بررسی ها ادامه داد .

منابع رادیو سوئد

///////////////////////////

به دلیل وجود افاد شرور در درون این حزب چند نفر از اعضای این حزب استعفا دادند

کناره گیری دو تن از اعضا مهم حزب محیط زیست

دو تن از اعضای مهم حزب محیط زیست، پارلمان را ترک می کنند. یکی از این دو ماریا وترشتراند، از سخنگویان سابق حزب است که از محبوبیت ویژه ای از جمله درمیان اعضا و هواداران حزب برخورداراست. ماریا وترشتراند دررابطه با کناره گیری از نمایندگی پارلمان می گوید که این مسئله ربطی به نارضایتی از حزب ندارد. او این امر را کاملا طبیعی می داند که افراد امکانات جدیدی را برای دیگران نیز فراهم کنند. ماریا وترشتراند این امر را نیزکه فردی به طور دائم در پست های مختلف باقی بماند، رد می کند.

فرد دیگر میکائیلا والترشون است، نماینده ی پارلمان از سال ۲۰۰۲ به این سو که او نیزعلاوه بر داشتن پست های حساس، ازمحبوبیت زیادی درمیان اعضای حزب برخوردار است. میکائیلا والترشون، از جمله مسئولیت کمیسیون آموزش و سخنگوئی اقتصادی حزب محیط زیست را در پارلمان به عهده داشته است. او از جمله اعضای حزب است که خواهان بحث و گفتگو پیرامون تشکیل دولت با حزب مودرات است.

////////////////////////////////////////////////////////////

بکوژی ئانا لیند: ڕقم له‌ هه‌رچی سیاسه‌تمه‌داره، بۆیه‌ کوشتم!

مییایلۆ مییایلۆڤیج که‌ له‌به‌ر قه‌تڵی خاتوو ئانا لیند وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئه‌و کاتی سوید حوکمی زیندانی تاهه‌تایی بۆ بڕاوه‌ته‌وه‌، له‌ وتووێژێکدا ده‌ڵێ که‌ بۆیه‌ کوشتوویه‌تی چونکه‌ به‌گشتی ڕقی له‌ سیاسه‌ت و سیاسه‌تمه‌داران بووه‌.

ئه‌مه‌ ڕۆژنامه‌ی ئێوارانی سوید، ئێکسپرێسنه‌ که‌ له‌ کلینیکی ده‌روونده‌رمانیی یاسایی هه‌رێمی، له‌ ڤێکسخوێدا چاوی به‌ مییایلۆڤیچ که‌وتووه‌ که‌ پێی گوتوون که‌ ئه‌وه‌ به‌هه‌ڵکه‌وت بوو که‌ ئانا لیند بووه‌ قوربانیی ئه‌و ڕق و بێزارییه‌ی ئه‌و له‌ سیاسه‌ت و سیاسه‌تمه‌داران. ئه‌و گوتوویه‌تی هه‌ر به‌ هه‌ڵکه‌وتیش له‌به‌ر ده‌رگای کۆفرۆشگه‌ی مه‌زنی ئێن‌کۆ چاوی به‌ ئانا لیند که‌وت و بڕیاری دا که‌ به‌ چه‌قۆ بیکوژێ.

به‌گوێره‌ی قسه‌کانی مییایلۆڤیج ئه‌م ڕقه‌ له‌ سیاسه‌تمه‌داران له‌وه‌وه‌ سه‌ری هه‌ڵدا که‌ تووشی شکست بوو و هیچ داهاتوویه‌کی ڕوونی بۆ خۆ به‌دی نه‌ده‌کرد.

له‌ لێپرسینه‌وه‌کان و له‌ ڕه‌وتی مه‌حکه‌مه‌شدا مییایلۆڤیج هه‌وڵی دا که‌ خۆی به‌ نه‌خۆشی ده‌روونی له‌قه‌ڵه‌م بدا به‌ڵام ئه‌مه‌ هیچ بنه‌مایه‌کی نه‌بوو. ئه‌و به‌ ئێکسپرێسن ده‌ڵێ من بۆ ئه‌وه‌ی بکه‌ومه‌ به‌ر چاوه‌دێریی ده‌روونییه‌وه‌ قسه‌ی هاته‌ران پاته‌رانم هه‌ڵده‌به‌ستن.

سه‌رۆکپۆلیس (Leif Jennekvist) که‌ وه‌ختی خۆی سه‌رۆکی لێکۆڵینه‌وه‌ له‌ په‌روه‌نده‌ی ئه‌م قه‌تله‌ بوو له‌ وتووێژێکدا له‌گه‌ڵ‌ به‌شی ناوه‌ندیی ده‌نگوباسی سوید، ئێکۆت ده‌ڵێ ئه‌م زانیارییانه‌ ته‌واو تازه‌ن به‌ڵام له‌سه‌ر هه‌ر هه‌مان هێڵن که‌ پێشتر پۆلیسی سوید، تیۆری و بۆچوونی خۆی له‌سه‌ر دانابوون.

(Leif Jennekvist) ده‌ڵێ کاتێ ئێمه‌ خه‌ریکی توێژینه‌وه‌ بووین هه‌ر هه‌مان بۆچوونمان هه‌بوو. نه‌ک ئه‌وه‌ی هۆیه‌کی سیاسی له‌گۆڕێدا بووبێ، به‌ڵام ئه‌وه‌ی که‌ بێزارییه‌کی به‌هێز به‌سه‌ر ئه‌م که‌سه‌دا زاڵ بوو. دواتر کاتێ چاوی به‌ لیند که‌وت، هه‌ر ئه‌و کات ئه‌و ڕه‌فتاره کوتوپڕه‌‌ی بۆ هات و کوشتی.

وه‌بیر دێنمه‌وه‌ که‌ خاتوو ئانا لیند وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی سوید دوانیوه‌ڕۆی ڕۆژی ده‌ی سێپتامبری ساڵی 2003 له‌ ناو کۆفرۆشگه‌ی مه‌زنی ئێن‌کۆ له‌ ستۆکهۆڵم که‌وته‌ به‌ر هێرشی به‌چه‌قۆی مییایلۆڤیج و ڕۆژی دواتری واتا ئازده‌ی سێپتامبر، گیانی دا. مییایلۆڤیج له‌ مارسی 2004دا له‌ لایه‌ن دادگه‌ی به‌رایی ستۆکهۆڵمه‌وه‌ حوکمی زیندانی تاهه‌تایی بۆ بڕایه‌وه‌. له‌ دادگای شکایه‌تکردنه‌وه‌دا حوکمی ده‌روونده‌رمانی به‌سه‌ردا بڕا و سه‌ره‌نجام له‌ دیسامبری 2004 و له‌ دادگه‌ی به‌رزدا حوکمی یه‌کجاریی درایێ که‌ زیندانی تاهه‌تاییه‌ له‌به‌ر ئه‌و قه‌تڵه‌ی ئه‌نجامی دا.

//////////////////////////////////////

فرەکولتووری لە بازرگانیدا، بۆ سوید بە سوودە

سەفەری شاندی بازرگانانی سوید بۆ ساحلی عاج. وێنە: گۆران خەفاف

ڕۆژی سێشەممەی ڕابردوو، سمینارێک لەسەر ناوی فرەکولتووریی سوودبەخش بۆ سێهەمین ساڵی بەردەوام، لە لایەن چەند ڕێکخراوی بازرگانان و شیرکەتدارانی سوید لە ستۆکهۆڵم بەڕێوە چوو. بابەتی سەرەکیی سمینارەکە ئەوە بوو کە کۆچبەران چۆن دەتوانن بازاڕی بازرگانیی سوید، بەگوڕتر بکەن. هەروەها ئەوەی بیانیڕەگەزان ڕێگەیان نادرێ بە ئاسانی بکەونە ناو هەندێ بواری بازرگانییەوە.

گۆران خەفاف: "فرەکولتووری لە بازرگانیدا، بۆ سوید بە سوودە!" (MP3)

ئەمە گرنگە کە بازرگانیی سوید، بازاڕی خۆی باش بناسێ. ئەوە یەکەم قسەی مێتا ترویێل (Meta Troel) شیکاری ڕێکخراوی بازرگانان و شیرکەتدارانی سوید لەو سمینارەدا بوو کە گوتی لە پەنجەرەی دوکانە سویدییەکاندا دەبینیت کە ئەوا نەوەد هەزار خوێندکار، دەرسیان تەواو دەبێ، کەچی نازانن 450 هه‌زار که‌س جێژنی ره‌مه‌زان ده‌گرن. ئەو گوتی هەرچەند وەزع هەر دێ و باشتریش دەبێ بەڵام دەبێ بازرگانێکی زۆرتر بتوانن بۆ نموونە بۆ داهاتنی نەورۆزی ئێرانی، کاردانەوە نیشان بدەن.

ترۆیێل گوتی: بێت و کەوشفرۆشێک لە جامخانەی دوکانەکەیدا گوڵدانێکی سونبول و جامێک بە سێوێکی سوور تێیدا دانێ، ئەوا ئەو سیگناڵە بۆ مشتەرییەکەی بەڕێ دەکا کە من دەزانم تۆ جەژنی نەورۆز پیرۆز دەکەی. با ئەو کەسەی ئەم شتە دەبینێ هەر ئەو کات پێویستی بە کڕینی پێڵاو نەبێ، بەڵام دواتر کە ویستی بیکڕێ ئەوا ئەوێی دێتەوە بیر و دەچێ لەوێ دەکڕێ.

بەڵام فرەکولتووری لە شیرکەتداریدا چۆن خۆی دەنوێنێ؟

چاردە لەسەدی خاوەنشەریکەکان لە سویددا لەدایکبووی دەرەوەی وڵاتن بەڵام لە هەندێ بواردا گەلێ چالاکترن بۆ وێنە هوتێل و ریستووران، ئاژۆتن و کاری مووچەنزم، بەمحاڵەوە ئەو بایخەی پێویستە بیاندرێتێ نەیاندراوەتێ. کاللێ ڤیستبەری بەرپرسی پرۆژەیە لە دەزگای گەشەی سویدی سەر بە وەزارەتی بازرگانی:

ـ چۆن دەکرێ ئەو شۆفیرتاکسییانەی بە ئەسڵ ئەندازیان بخەیە ناو ئەو شیرکەتانەوە خوێندەواریی بەرزیان پێویستە؟ دەبێ ئەمە ئیمکانی هەبێ کە وەها پەیوەندییەک دروست ببێ و بزانن ئەو کەسانە چ تواناییەکیان هەیە؟ و چۆن دەکرێ باشتریش ببێ و لەڕێی ئەوانەوە تاووتینی نوێ بخرێتە گەڕی بازرگانیی وڵاتی سویدەوە؟

ئامارەکان نیشان دەدەن کە زیاتر لە دوازدە هەزار کەسی لەدایکبووی دەرەوەی سوید بەواتای نزیکەی حەوت میلیارد کرۆن هەناردەی زیاترە و ئەم ئیمکانە نابێ لە بەر قەیرانی دارایی و بێکاری لەبەرچاو ون بکرێن. ئەمە قسەی ئاندریاس هاتزی گیۆرگیویە بەرپرسی کۆسمۆپۆلیت کە پرۆژەی هاوبەشی دوو وەزارەتی دەرەوە و بازرگانیی سویدە بۆ هێنانە ناوی کەسانی بەڕەگەزبیانی بۆ ناو کاروباری هەناردە و بازرگانیی دەرەوەی سوید.

بازرگانی کورد، گۆران خەفاف دەستەی بەڕێوەبەرایەتیی تۆڕی خاوەنشیرکەتە بیانییەکان لە ستۆکهۆڵم و چالاکی ناو پرۆژەی کۆسمۆپۆلیت، هەر ئێستا لە ستۆدیۆی زایەڵەیە. کاک گۆران جەنابت خۆت لەم سمینارانەی ئەم یەک دوو ڕۆژە بەڕیوەچوون بەشدار بوویت. چۆنیان هەڵدەسەنگێنی؟

///////////////////////////////////////////////

شێوازی كاری دایره و ڕێكخراوه‌ ده‌وڵه‌تییه‌كانی سوید

ئه‌م بابه‌ته،‌ وه‌رگێڕانێکه‌‌ له‌ تێکستێکی ماڵپه‌ڕی sverige.se

سوید له سێ ئاستی جیاوازدا خودانی نوێنه‌رانی هه‌ڵبژێردراوی خه‌ڵكه : پارله‌مان (riksdagen) له ئاستی نه‌ته‌وایه‌تیدا، شۆرای پارێزگاكان (landstinget) له ئاستی هه‌رێمیدا و، كۆمۆنه‌كان (kommunen) له ئاستی ناوچه‌ییدا. ئه‌م ئۆرگانانه خاوه‌نی بازنه‌ی به‌رپرسێتی و ئه‌ركی جیاوازن.

كۆمۆنه‌كان له لایه‌ن ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی كۆمۆن (kommunfullmäktige) و، شۆراكانی پارێزگا له لایه‌ن ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی پارێزگاوه (landstingsfullmäktige) ئیداره ده‌كرێن و ئه‌ندامانی هه‌ردوو ئه‌نجومه‌ن هه‌ر چوارساڵ جاریك ڕاسته‌وخۆ له لایه‌ن خه‌ڵكه‌وه هه‌ڵبژێردرێن. هه‌ڵبژێردرانی ئه‌و سیاسه‌تمه‌دارانه هاوكات له گه‌ڵ هه‌ڵبژاردنی پارلمانه واتا سێهه‌م یه‌كشه‌ممه‌ی مانگی سێپته‌مبه‌ر. شۆراكانی پارێزگا و كۆمۆنه‌كان به‌ چه‌شنێكی سه‌ربه‌خۆ خاوه‌نی مافی وه‌رگرتنی ماڵیات (زه‌ریبه‌) و بڕیاردانن. له ده‌ستووری كۆمۆنه‌كاندا (kommunallagen)، یاساكانی ئه‌م كارانه دیاری‌كراون.

شۆرای پارێزگاكان (länsstyrelsen)، نوێنه‌رانی ده‌وڵه‌تن له ئاستی هه‌رێمیدا و ده‌كرێ بڵێین ئه‌ركی جێگریی ده‌وڵه‌تیان له پارێزگاكاندا به ئه‌ستۆوه‌یه. سه‌رۆكایه‌تیی به‌رزی پارێزگاكان، به پارێزگار واتا ئوستاندار (landshövding)ه كه له لایه‌ن ده‌وڵه‌ته‌وه دیاری ده‌كرێ. نوێنه‌رانی جێگر له پارێزگاكان، له لایه‌ن شۆرای پارێزگاوه دیاری ده‌كرێن.

پارلمانی سوید، ئه‌نجومه‌نی یاسادانه‌ری وڵاته كه نوێنه‌رانی هه‌ر چوار ساڵ جارێك له لایه‌ن خه‌ڵكی سویده‌وه هه‌ڵده‌بژێردرێن. سه‌رۆكوه‌زیر (statsminister) له‌ لایه‌ن پارلمانه‌وه هه‌ڵده‌بژێردرێ و سه‌رۆكوه‌زیریش خۆی ئه‌ندامانی‌تری كۆڕی ده‌وڵه‌ت دیاری ده‌كا.

سوید له ساڵی 1995‌وه بۆته ئه‌ندامی یه‌كێتیی ئه‌ورووپا (Europeiska Unionen, EU) و له‌گه‌ڵ چارده وڵاتی‌تر له بواری ئابووری، سیاسه‌تی ده‌ره‌وه‌یی و كێشه‌ی پۆلیس و دادگاكانه‌وه هاوكاری ده‌كا.

كۆمۆن

له سوید 289 كۆمۆن هه‌یه. ئه‌م كۆمۆنانه به شێوه‌یه‌كی به‌ربڵاو خاوه‌نی مافی خۆئیداره‌كردنن و بۆ نموونه له بواری فێرگه‌ سه‌ره‌تایی و ناوه‌ندییه‌كان، باخچه‌ی منداڵان (كووده‌كستان)، ئاگاداری له به‌ساڵاچوان، كاروباری ئاو و ئاوه‌ڕۆ و كاره‌بایان به‌ئه‌ستۆوه‌یه‌. كۆمۆنه‌كان هه‌روه‌هامافی ده‌ركردنی ئیزنی بۆوێنه بیناسازی، قاوه‌خانه و چێشتخانه‌شیان هه‌یه و له گه‌لێ بواری وه‌ك په‌ره‌پێدانی ئابووری، گه‌شت و سه‌یران و كولتوور له شاره‌كاندا چالاكی ده‌كه‌ن.

ئه‌نجومه‌نی كۆمۆن (kommunfullmäktige)، به‌رزترین به‌رپرسی بڕیاردانه له كۆمۆندا كه له سیاسه‌توانانی هه‌ڵبژارده‌ی خه‌ڵك پێكدێ. ئه‌م ئه‌نجومه‌نه وه‌ك پارلمانێكی ناوچه‌یی كار ده‌كا. ئه‌نجومه‌نی كۆمۆن، ئه‌ندامانی كۆڕی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌‌تیی كۆمۆن دیاری ده‌كا كه ئه‌ركی ڕێبه‌رایه‌تی و هاوئاهه‌نگیی كاری ئیداره‌ی كۆمۆنیان به‌ئه‌ستۆوه‌یه.

جگه له‌مه‌ش چه‌ندین كومیته‌ی‌تر هه‌ن كه ئه‌ركی سه‌رپه‌رستیی ئه‌و كاروباره‌ جۆراوجۆرانه‌یان له سه‌ر شانه كه له ئه‌نجومه‌نی كۆمۆندا دێنه گۆڕێ. كومیته‌كان به‌رپرسی به‌ڕێوه‌بردنی ئه‌و بڕیارانه‌ن كه ئه‌نجومه‌نی كۆمۆن داونی. ئه‌و كومیتانه له هه‌ندێ كاریشدا مافی بڕیاردانیان هه‌یه. ژماره‌ و ناوی كومیته‌كان له هه‌ر كۆمۆنێكدا ڕه‌نگه جیاواز بێ.

ئه‌ركی كۆمۆنه‌كان له یاسای كۆمۆن (kommunallagen) و چه‌ندین یاسای‌تردا بۆوینه یاسای خزمه‌ته‌ كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان، یاسای بیناسازی و یاسای فێرگه‌كاندا دیاری كراوه.

شۆڕای پارێزگا

شۆرای پاریزگا ئه‌ركی ئه‌وه‌یه كه ئیداره‌ی ئه‌و كاروبارانه بكا كه به ته‌نیا بۆ كۆمۆن خه‌رجێكی زۆر هه‌ڵده‌گرن. له سویددا هه‌ژده شۆرای پارێزگا هه‌ن و دوو شۆرای هه‌رێمی و كۆمۆنێك (كۆمۆنی گۆتله‌ند) كه سه‌ر به هیچ شۆرایه‌كی پارێزگا نین. ئه‌ركی سه‌ره‌كیی شۆراكانی پارێزگاكان، به‌رپرسێتیی گشت كاروباره پزیشكییه‌كان و خزمه‌ته ده‌رمانییه‌كانی وڵاته. شۆراكانی پارێزگاكان هه‌روه‌هابه‌رپرسی به‌رنامه‌داڕشتنی خزمه‌ته ددانپزیشكییه‌كانی به‌شی خسووسی و به‌شی گشتیی وڵاتیشن. هه‌موو خزمه‌ته ددانپزیشكییه‌كانی ده‌وڵه‌تی یا به واتایه‌كی‌تر گشتی، له چوارچێوه‌ی شۆرای پارێزگاكاندا به‌ڕێوه‌ده‌چن.
شۆراكانی پارێزگاكان جگه له‌م ئه‌ركانه، ئیداره‌ی كاروباری ڕاگواستن و هاتوچۆی موسافیران له ناو پارێزگاشیان به‌ ئه‌ستۆوه‌یه. شۆراكانی پارێزگاكان هه‌روه‌ها له بواری په‌ره‌سه‌ندن و گه‌شه‌ی هه‌رێمیشدا تێده‌كۆشن و پشتگیری له به‌شی ئابووری و گه‌شتوسه‌یران و ژیانی كولتووریی هه‌رێمیش ده‌كه‌ن.

ئه‌نجومه‌نی شۆرای پارێزگا، به‌رزترین به‌رپرسی بڕیاردانه له شۆرای پارێزگادا كه له سیاسه‌توانانی هه‌ڵبژارده‌ی خه‌ڵك پێكدێ. ئه‌م ئه‌نجومه‌نه وه‌ك پارلمانێكی هه‌رێمی كار ده‌كا. ئه‌نجومه‌نی شۆرای پارێزگا، ئه‌ندامانی كۆڕی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌‌تیی شۆرای پارێزگا دیاری ده‌كا كه ئه‌ركی ڕێبه‌رایه‌تی و هاوئاهه‌نگیی كاری ئیداره‌ی شۆرای پارێزگایان به‌ئه‌ستۆوه‌یه. جگه‌له‌مه چه‌ندین كومیته‌ش هه‌ن كه به‌و كاروبارانه‌ی له ئه‌نجومه‌نی شۆرای پارێزگادا دێنه گۆڕێ. ئه‌م كومیتانه‌ش ده‌بێ بڕیاره دراوه‌كان به‌ڕێوه‌به‌رن.

ئه‌ركی شۆرای پارێزگا بۆوێنه له یاسای كۆمۆنه‌كاندا دیاری كراوه.

دایره‌ ده‌وڵه‌تییه‌کان

له سویددا نزیكه‌ی 300 كومیته، ڕێكخستن، دایره و سه‌ریكه‌ی ده‌وڵه‌تی هه‌ن كه له ژێر ڕێبه‌ریی ده‌وڵه‌تدا كار ده‌كه‌ن و سه‌ر به وه‌زاره‌تخانه جۆربه‌جۆره‌كانن. ئه‌ركی ئه‌مانه له كرده‌وه‌دا به‌ڕێوه‌بردنی په‌سه‌ندكراوه‌كانی ده‌وڵه‌ت و پارلمانه. دایره ده‌وڵه‌تییه‌كان، سه‌ربه‌خۆن به‌ومانایه‌ كه خۆیان كاروباری خۆیان به‌ڕێوه‌ده‌به‌ن به‌ڵام دیاره به‌پێی ڕێوشوێنێك كه له په‌یڕه‌ونامه‌كانی ده‌وڵه‌تیدا دیاری كراون. شۆرای كاروباری كۆمه‌ڵایه‌تی، دایره‌ی گشتیی بیمه‌ (زه‌مان)ی وڵات و شۆرای بازاڕی كار چه‌ند نموونه‌یه‌كی ئه‌م دایره ده‌وڵه‌تییانه‌ن. نموونه‌یه‌كی‌تر شه‌ریكه‌ی سه‌هامیی ڕادیۆی سویده.

سندووقی بیمه‌ کۆمه‌ڵایه‌تییه‌کان

له سویددا سندووقی بیمه‌ كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان، ئیداره‌ی سیستێمی گشتیی بیمه‌ كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كانی به‌ئه‌ستۆوه‌یه كه دابینكه‌ری پێداویستییه‌كانی ئابوورییه له كاتی نه‌خۆشی، كه‌مئه‌ندامێتی، به‌ساڵاچوون و ئاگاداری له منداڵاندا. سندووقی بیمه‌ كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان هه‌روه‌ها له باری هاوئاهه‌نگی بۆ هێزبه‌خشینه‌وه به نه‌خۆشان و كه‌مئه‌ندامان بۆ گه‌ڕانه‌وه سه‌ركاریش چالاكی ده‌كا.
نزیكه‌ی 21 سندووقی بیمه‌ی‌ كۆمه‌ڵایه‌تی هه‌یه كه هه‌موویان له‌باری ئیدارییه‌وه سه‌ربه‌خۆن و نه‌ ده‌وڵه‌تین و نه كۆمۆنی. بودجه‌ی ئه‌م سندووقانه‌ی بیمه‌ی‌ كۆمه‌ڵایه‌تی له ڕێی داهاتی ده‌وڵه‌تییه‌وه دابین ده‌كرێن.

هه‌ر سندووقێكی بیمه‌ی‌ كۆمه‌ڵایه‌تی له‌لایه‌ن ده‌سته‌یه‌كی سه‌رۆكایه‌تی و به‌ڕێوه‌به‌رێكی گشتی ئیداره‌ ده‌كرێ. كومیته‌ی بیمه‌ كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان كه له نوێنه‌رانی هه‌ڵبژێردراوی خه‌ڵك پێكدێن له‌سه‌ر هه‌ندێ په‌روه‌نده بڕیار ده‌ده‌ن. ‌هه‌ر كام له سندووقه‌كانی بیمه‌ی‌ كۆمه‌ڵایه‌تی له لایه‌ن بیرۆیه‌كی ناوه‌ندییه‌وه ئیداره ده‌كرێن به‌ڵام په‌یوه‌ندی به خه‌ڵكه‌وه له ڕێی ئیداره جۆراوجۆره‌كانییه‌وه كه له كۆمۆن و ناوه‌ندی شاره‌كاندا دامه‌زراون به‌ڕێوه‌ده‌چن.

ده‌وڵه‌ت

بینای ده‌وڵه‌تی سوید

ده‌وڵه‌ت به‌ سه‌ر سویددا حكوومه‌ت ده‌كا و ڕێبه‌رێتییه‌كه‌ی به سه‌رۆكوه‌زیره كه هاوئاهه‌نگیی كاری كۆڕی ده‌وڵه‌ت و به‌رپرسێتیی ئه‌سڵیی سیاسه‌ته‌كانی ده‌وڵه‌تی به‌ ئه‌ستۆوه‌یه. سه‌رۆكی پارلمان، كه‌سێك بۆ پۆستی سه‌رۆكوه‌زیری پێشنیار ده‌كا و بێتوو پارلمانیش قه‌بووڵی بكا ئه‌وا ئه‌و كه‌سه ده‌بێته‌ سه‌رۆكوه‌زیر.

كۆڕی ده‌وڵه‌ت له چه‌ندین وه‌زیر پێكدێ كه له‌لایه‌ن سه‌رۆكوه‌زیره‌وه دیاری ده‌كرێن. زۆربه‌ی ئه‌م وه‌زیرانه‌ی سه‌رۆكی وه‌زاره‌تخانه‌ن بۆ نموونه وه‌زیری به‌ره‌نگاری و وه‌زیری كاروباری ده‌ره‌وه. باقی وه‌زیره‌كان سه‌ر به وه‌زاره‌تخانه‌یه‌كن و هه‌ندێ ئه‌ركی تایبه‌تییان له لایه‌ن سه‌رۆكی وه‌زاره‌تخانه‌وه ده‌خرێته سه‌رشان بۆوێنه وه‌زیری فێرگه‌كان، وه‌زیری یارمه‌تییه‌كانی ده‌ره‌وه و وه‌زیری بازرگانی.

وه‌زاره‌تخانه‌كان به گشتی له بواری ئاماده‌كردنی كاروبار و په‌روه‌نده‌كان بۆ ده‌وڵه‌تدا كار ده‌كه‌ن بۆ نموونه گه‌ڵاله‌كردنی بودجه‌ی ئابووریی ده‌وڵه‌ت یا پێشكه‌شكردنی پێشنیاری لایحه‌كان. كاتێ ده‌وڵه‌ت لایحه‌یه‌كی ئاماده كرد ئه‌وا بۆ بڕیاردران له سه‌ری پێشكه‌ش به پارلمانی ده‌كا.

كاتێ پارلمان ده‌رباره‌ی لایحه‌یه‌ك بڕیاری دا ئه‌وا ده‌وڵه‌ت به‌رپرسه به‌ڕێوه‌ی به‌رێ. ده‌وڵه‌تیش به‌ڕێوه‌بردنی به‌كرده‌وه‌ی بڕیاره‌كان ده‌سپێرێته ده‌س ئیداره ده‌وڵه‌تییه جۆراوجۆره‌كان. ئیداره ده‌وڵه‌تییه‌كان سه‌ربه‌خۆن. به‌و مانایه كه خۆیان كاروباری خۆیان به‌ڕێوه‌ده‌به‌ن به‌ڵام دیاره به‌پێی ڕێوشوێنێك كه له په‌یڕه‌ونامه‌كانی ده‌وڵه‌تیدا دیاری كراون.

ده‌وڵه‌ت هه‌روه‌ها ئه‌ركی نوێنه‌رایه‌تیی سویدی له شۆرای وه‌زیرانی یه‌كێتیی ئه‌ورووپادا له سه‌ر شانه و له كۆڕه‌كانیدا به‌شدار ده‌بێ و جگه له‌مه، له شوێنه په‌یوه‌ندیداره‌كانی سه‌ر به شۆرای وه‌زیرانی یه‌كێتیی ئه‌ورووپادا وه‌شوێن ئه‌و مه‌سه‌لانه‌ ده‌كه‌وێ كه له ڕوانگه‌ی ده‌وڵه‌ته‌وه خودان گرنگین.

پارله‌مان

پارله‌مان یاسا داده‌نێ و داهات (ماڵیات) و خه‌رجه‌كانی ده‌وڵه‌ت دیاری ده‌كا. پارله‌مان به سه‌ر كاری ده‌وڵه‌ت و دایره ده‌وڵه‌تییه‌كاندا چاو‌دێری ده‌كا و له سیاسه‌ته‌كانی ده‌ره‌وه‌دا هه‌ڵوێست ده‌گرێ.

هه‌ڵبژاردنی پارله‌مان هه‌ر چوار ساڵ جارێك له ڕێی هه‌ڵبژاردنی گشتی و به شێوه‌ی ده‌نگدانی نهێنی به‌ڕێوه‌ ده‌چێ. له‌م هه‌ڵبژاردنانه‌دا 249 كورسیی نوێنه‌رێتیی پارلمان له نێوان ڕێكخراوه‌ جۆراوجۆره‌كاندا به پێی ڕێژه‌ی ئه‌و ده‌نگانه‌ی وه‌ریانگرتووه دابه‌ش ده‌كرێ.

كۆبوونه‌وه‌ی ساڵانه‌ی پارله‌مان، پێی ده‌گوترێ كۆبوونه‌وه‌ی سه‌رانسه‌ری. كاری پارلمان له لایه‌ن سه‌رۆكی پارلمانه‌وه ئیداره ده‌كرێ كه بۆ وێنه سه‌رۆكی جڤینه‌كانی ئه‌نومه‌نی نوێنه‌رانیشه. سه‌رۆكی پارلمان هه‌روه‌ها ئه‌ركی گرنگی پێشنیاری كه‌سێك بۆ پۆستی سه‌رۆكوه‌زیریی به ئه‌ستۆوه‌یه كه دواتر ده‌بێ پارله‌مانیش په‌سه‌ندی بكا.

بڕیاره‌كانی پارله‌مان له سه‌ر بنه‌مای پێشنیاره‌كانی ده‌وڵه‌ت (لایحه‌كان)، یا یه‌كێ له نوێنه‌رانی پارله‌مان (گه‌ڵاله‌) دامه‌زراون. بڕیاره‌كان له لایه‌ن ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانه‌وه ده‌درێن به‌ڵام ده‌بێ پێشوه‌خت له‌ ئالیی یه‌كێ له 16 كۆمیسیۆنی ته‌خه‌سوسیدا لێی كۆڵرابێته‌وه و له شێوه‌ی ڕاپۆرتێك بۆ پارلمان، پێشنیاری چۆنه‌تیی بڕیاردانه‌كه پێشكه‌ش ده‌كه‌ن. گرووپی پارلمانیی حیزبه‌كان به‌ر له‌وه‌ی کێشه و بابه‌ته جۆراوجۆره‌كان بكه‌ونه ڕۆژه‌ڤه‌وه و ناو كۆمیسیۆن و ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانه‌وه، به خه‌ستی تاووتوێیان ده‌كه‌ن و موناقه‌شه‌ی خۆیانی له سه‌ر ده‌كه‌ن.

هه‌موو كۆبوونه‌وه‌كانی پارله‌مان ئاشكران و خه‌ڵك ده‌توانن له شوێنی تایبه‌تیی به‌شدارانه‌وه بینه‌ر و بیسه‌ری باس و لێدوانه‌كان بن. هه‌روه‌ها ئاكامی ده‌نگدانه‌‌كان له پارله‌ماندا ئاشكرایه واتا د‌ه‌كرێ بزانێ هه‌ر نوێنه‌ره‌ی چ ده‌نگێكی داوه.

یه‌کێتیی ئه‌ورووپا

پارله‌مانی یه‌کێتیی ئه‌ورووپا

سوید له ساڵی 1995 ه‌وه ئه‌ندامی یه‌كێتیی ئه‌ورووپایه كه له حاڵی حازردا 15 وڵاتی ئه‌ورووپایی هاوكاری تێدا ده‌كه‌ن. ئه‌م هاوكارییه به‌ربڵاوه‌ و گه‌لێ كێشه‌ی هاوبه‌ش‌ بۆ وێنه ئابووری، سیاسه‌تی ده‌ره‌وه و هاوكاریی هێزه‌كانی پۆلیس ده‌گرێته‌وه.

وڵاتانی ئه‌ندام له زۆر بواردا هاوكاریی یه‌كتر ده‌كه‌ن به‌ڵام نه له هه‌موو بوارێكدا، هه‌ر بۆیه‌ش هه‌ر وڵاتێكی ئه‌ندام خۆی گه‌لێ جاران بڕیاری سه‌ربه‌خۆ ده‌گرێ بۆوێنه له سه‌ر كێشه‌ی خزمه‌ته ده‌رمانییه‌كان، به‌ره‌نگار، فێركردن و په‌رو‌ه‌رده و سیاسه‌تی خانووبه‌ره‌.

بڕیاره هاوبه‌شه‌كانی وڵاتانی ئه‌ندامی یه‌كێتیی ئه‌ورووپا پێویسته له لایه‌ن هه‌موو وڵاتانی ئه‌ندامه‌وه به‌ڕێوه‌بچن. ته‌نانه‌ت بێتوو وڵاتانی ئه‌ندام له سه‌ر هه‌ندێ بڕیاردا نه‌یاریش ‌بن به‌محاڵه‌وه ده‌بێ هه‌ر به‌ڕێوه‌یان به‌رن. له‌م ڕووه‌وه ئه‌ندامێتیی سوید له یه‌كێتیی ئه‌ورووپادا به‌م مانایه‌یه كه پارله‌مان ده‌سه‌ڵاتی بڕیاردان له سه‌ر هه‌ندێ كێشه‌ی به یه‌كێتیی ئه‌ورووپا سپاردووه.

بڕیاره‌كانی یه‌كێتیی ئه‌ورووپا له‌لایه‌ن پارله‌مانی ئه‌ورووپا و شۆرای وه‌زیرانی یه‌كێتیی ئه‌ورووپاوه كه وه‌زیرێكی كابینه‌ی سویدیش تێیدا ئه‌ندامه ده‌درێن. پارله‌مانی ئه‌ورووپا له‌م نوێنه‌رانه پێكهاتووه كه هه‌ر چوار ساڵ جارێك له لایه‌ن خه‌ڵكی وڵاتانی ئه‌ندامه‌وه هه‌ڵده‌بژێردرێن. له‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا ئیمكانی ئه‌وه ده‌درێ به گشت ئه‌و كه‌سانه‌ی مافی ده‌نگدانیان هه‌یه كه نوێنه‌رانی وڵات له پارله‌مانی ئه‌ورووپادا هه‌ڵبژێرن.

wênekan: Pressens Bild
ئاماده‌کردنی ناسری سینا