Ariel Time
رێبه‌ری گه‌لی کورد: به گۆرینی چه‌ند خاڵ له ده‌ستووری بنچینه‌یی پرسی کورد چاره‌سه‌ر نابێ.
2009 10 12 - 14:14
ده‌سه‌ڵاتدارنی تورک به سزای ژووری تاکه‌که‌سی وه‌ڵامی هه‌وڵدانه‌کانی رێبه‌ری گه‌لی کورد عه‌بدوڵڵا ئۆجه‌لان بۆ چاره‌سه‌ری دیموکراتیکی پرسی کورد ده‌ده‌نه‌وه।ئۆجه‌لان به‌توندی ناڕه‌زایی خۆی له‌به‌رامبه‌ر سزای ژووری تاکه‌که‌سی ده‌ربڕی و له پێناو چاره‌سه‌ریی پرسی کورددا، داوای کردنه‌وه‌ی ڕێی به‌رده‌م سیاسه‌تی کرد، وبانگی له سه‌رجه‌م لایه‌نه‌کان کرد له‌و پێناوه‌دا تێبکۆشن.رۆژی هه‌ینی رابردوو رێبه‌ری گه‌لی کورد عه‌بدوڵڵا ئۆجه‌لان دیداری له‌گه‌ڵ پارێزه‌رانیدا ئه‌نجام دا و تیشکی خسته سه‌ر ڕێبازی سه‌ربازی و حقوقی به بۆمبه‌ستگه‌یشتوو و ووتی: به گۆڕینی چه‌ند خاڵێکی ده‌ستووری بنچینه‌یی، ئه‌و پرسه چاره‌سه‌ر نابێ. خۆ له خۆ ئێستا ڕوون و ئاشکرایه، پرسه‌که به ڕێبازی سه‌ربازیش چاره‌سه‌ر نابێ. ڕێبازی سه‌ربازی و حقوقی عاسێ بوون. که‌نگێ سیاسه‌ت عاسێ ببێ، هه‌ردوو ئه‌و ڕێبازه‌ی تریش بێ کاریگه‌ر ده‌بن، له به‌ر ئه‌وه‌ی له ئه‌نجامدا ئه‌و دوو ڕێبازه‌ش دیسان خۆیان به سیاسه‌ت ده‌سپێرن. بۆیه ده‌بێ مرۆڤ پێش له سیاسه‌ت بکاته‌وه، هه‌رکه‌س کاری خۆی بکات. گه‌ریلاش کاری خۆی بکات. به‌ڵام ئه‌گه‌ر پێش له ڕێگای سیاسه‌ت نه‌کرێته‌وه، مرۆڤ ناتوانێ ئه‌نجام بگرێ. سیاسه‌ت و سیاسه‌توانیش عاسێ بوون، به بۆمبه‌ست گه‌یشتوون. ئێستا ده‌بێ هه‌رکه‌سێک له پێناو کرانه‌وه‌ی ڕێی سیاسه‌تدا هه‌وڵ بدا و خه‌بات بکات. ئه‌گه‌ر ئه‌وه پێک نه‌یه، ئه‌و کات ڕێبازی سه‌ربازی ده‌که‌ویته گه‌ڕ و ئه‌مه چاره‌سه‌ریی نییه.ئۆجه‌لان ده‌ستنیشانی کرد که بۆ ئه‌وه‌ی ڕێ له به‌رده‌م سیاسه‌تی به بۆمبه‌ست گه‌یشتوو بکرێته‌وه، به‌رپرسیارێتی ده‌که‌وێته سه‌ر شانی سه‌رجه‌م لایه‌ن و به‌شه‌کانی کۆمه‌ڵگه.ڕێبه‌ری گه‌لی کورد هه‌روه‌ها لێدوانی سه‌رۆککۆماری تورکیه عه‌بدوڵڵا گول که له کردنه‌وه‌ی پارله‌ماندا پێشکه‌شی کرد وه‌بیر هێنایه‌وه و ووتی: ده‌ڵێن گۆیا ئێمه ده‌مانه‌وێ له ناو نه‌ته‌وه‌دا، دوورگه‌ی نه‌ته‌وه بنیاد بنێین.ئۆجه‌لان له‌و چوارچێوه‌یه‌دا ڕایگه‌یاند که، ده‌وڵه‌ت دهیهوێ ووته‌کانی ئه‌و چه‌واشه بکه‌ن و ووتی: به‌و شێوه‌یه ده‌یانه‌وێ نیشانی بده‌ن که گوایا ئێمه له به‌رده‌م سیاسه‌تدا ته‌گه‌ره‌ین.ئۆجه‌لان به تایبه‌تی ده‌ستنیشانی کرد، ئه‌وان ڕێ به‌مه ناده‌ن و وه‌ها قسه‌ی کرد: من چ ده‌ڵێم ئاشکرایه. من گه‌لێک جار ڕامگه‌یاند. له نه‌خشه‌ی ڕێشدا من ئه‌وه‌م به ئاشکرا نووسی. من له پارێزنامه‌کانیشمدا ئه‌وانه‌م نووسین. گوڵ و ئه‌ردۆغان باسی چاره‌سه‌ری ده‌که‌ن، به‌ڵام هه‌تا ئێستا تێنه‌گه‌یشتوون چاره‌سه‌ریی چییه. که‌مال کارپات ئاکادیمیسیه‌نه، له ئامریکا ده‌ژی. ئه‌و هه‌ندێک لێی تێگه‌یشتووه. ئه‌و ده‌ڵێ: نه‌ته‌وه‌یه‌کی نوێ، ده‌وڵه‌تێکی نوێ ده‌رده‌که‌وێ. ڕاسته، به‌ڵام نه‌ک وه‌کوو که ئه‌وان تێده‌گه‌ن. نه‌ته‌وه‌یه‌کی دێموکراتیک و ده‌وڵه‌تێکی دێموکراتیک دێته ئاراوه. کێشه‌یه‌کی من له گه‌ڵ ده‌وڵه‌تی تۆ، ئاڵای تۆ و زمانی تۆدا نییه. تۆ ده‌ڵێی وه‌ڵاتی هاوبه‌شی هه‌موان، به‌و پێیه‌ش من هیچ کێشه‌یه‌کم نییه. به‌ڵام جێگایه‌ک به ناوی کوردستانیش هه‌یه و ئه‌ویش ووڵاتی هاوبه‌شه.ئۆجه‌لان ده‌ستنیسانی کرد که نابێ نه‌ته‌وه خۆی به گروپچێتی ئه‌تنیکی بسپێرێ، ده‌بێ نه‌ته‌وه دێموکراتیک بێ ووتی: ده‌بێ له ناو نه‌ته‌وه‌ی دێموکراتیکدا جێی هه‌موو که‌سێک هه‌بێ.عه‌بدوڵڵا ئۆجه‌لان بۆ ئه‌و قسانه‌ی خۆی، چه‌ند نموونه‌یه‌کی جیهانی ئاماژه پێکرد و وه‌ها درێژه‌ی به لێدوانه‌که‌ی دا:نموونه‌ی ئینگلستان له به‌ر ده‌ستدایه. له ئینگلستان پارله‌مانێکی سکۆتیه‌کان هه‌یه، حکوومه‌تێکی هه‌یه. ئیرله‌ندی باکوور سه‌ربه‌خۆیه. وه‌یلسیش پارله‌مانی خۆی هه‌یه. له ئامریکاش سیسته‌مێیکی به‌و ڕه‌نگه هه‌یه. سپانیا له 17 هه‌رێم پێک دێ. له ئیتالیاش بۆ هه‌رێمی له‌و شێوه‌یه هه‌نگاو نراون. هه‌رچه‌نده له لای عه‌ره‌به‌کان تێگه‌یشتنێکی به‌و ڕه‌نگه پێشکه‌وتووش نییه، به‌ڵام عه‌ره‌بیش ئێستا له‌و باره‌وه له تێگه‌یشتنی تورکیا پێشکه‌وتووترن.رێبه‌ری گه‌لی کورد ده‌ستنیشانی کرد چاره‌سه‌ریی ئه‌وان، هه‌موو که‌سێک له‌خۆ ده‌گرێ و ووتی: داواکاریه‌کانی ئێمه نه ته‌نها بۆ کوردانن. ئێمه باسی دامه‌زراندنی نه‌ته‌وه‌یه‌کی دێموکراتیک ده‌که‌ین. وه‌کوو ماگنا کارتای ساڵی 1215، وه‌کوو سه‌نه‌دی ئیتتیفاقی عوسمانیه‌کان، ئه‌وا هه‌موو به‌ش و لایه‌ن و تاکێک، پێویسته بتوانن له گه‌ڵ ده‌وڵه‌تدا په‌یمانێک ببه‌ستن و به ده‌وڵه‌ت بڵێن: ئێمه ده‌توانین له سه‌ر ئه‌و بنه‌مایانه له گه‌ڵ تۆدا ڕێکبکه‌وین. کاتێک من باسی عاسێبوون و به بۆمبه‌ستگه‌یشتنی سیاسه‌ت ده‌که‌م، مه‌به‌ستی من ئه‌وه‌یه.ئۆجه‌لان ڕایگه‌یاند که ده‌وڵه‌ت دهیهوێ رێی سیاسه‌ت ببنبه‌ست بکات و هه‌ر بۆ ئه‌وه‌ش هه‌ل ده‌کوتێته سه‌ر ده‌ته‌په و وتی: ده‌یانه‌وێت ده‌ته‌په ،به ته‌نیا بهێڵنه‌وه و تسلیمیان بگرن و به‌و پێیه‌ش ده‌یانه‌وێ که گه‌لی کورد ڕاده‌ستیان بێ.ئۆجالان ناره‌زایه‌تی له حساب نه‌کردن بۆ مافه سروشتیه‌کانی کوردان نیشان دا و ڕایگه‌یاند: تۆ له کاتێکدا،هێنده‌ی ئاژه‌ڵیک نرخ بۆ کوردان دانه‌نێیت،چۆن ده‌توانی باسی له مرۆڤ بوونی خۆت بکه‌ی.ڕێبه‌ری گه‌لی کورد عه‌بدولا ئۆجه‌لان له دیداره‌که‌ی دا ڕایگه‌یاند: ده‌وڵه‌ت ده‌یه‌وێت ده‌ته‌په به ته‌نیا بهێڵێته‌وه و ته‌سلیمی بکا و قسه‌کانی وه‌زیری ناوخۆی تورک به‌شیر ئاتالای، که گوتبووی با ده‌ته‌په خۆی له بابه‌ته‌که نه‌دا، وه‌ک نمونه هێنایه‌وه و وتی: ئه‌وان ده‌خوازن ده‌ته‌په به‌رێگه‌ی فشار و هێرشه‌کان به‌ته‌نیا بهێڵنه‌وه و پاشانیش به‌رێگه‌ی ده‌ته‌په کوردانیش ته‌سلیم بگرن. ئه‌وانه نایانه‌وێ په‌یوه‌ندی له‌گه‌ڵ کوردان دروست بکه‌ن، ئه‌گه‌ر بتوانن کوردانیش هه‌ڵخه‌ڵه‌تێنن، ناتوانن من هه‌ڵخه‌ڵه‌تێنن. ئه‌وان ناتوانن من به‌کار بێنن، ده‌توانن من پارچه پارچه‌ش بکه‌ن، بمکوژن، به‌لام ناتوانن من به‌کار بێنن، من ڕێگه ناده‌م کوردان وه‌ک په‌یوه‌ندی یار و یاوه‌ر به کار بێنن. ده‌ڵێن که 5 ملیۆن که‌س په‌یوه‌ستن به منه‌وه، ئێوه ئه‌و کوردانه چۆن هه‌ڵده�خه‌ڵه‌تێنن؟ئۆجه‌لان له درێژه‌ی دیداره‌که‌یدا ووتی: ئه‌وه 15 ساله من بۆ ڕاگرتنی شه‌ڕ و پێکدادان هه‌وڵ ده‌ده‌م، تێده‌کۆشم و وه‌ها درێژه‌ی به قسه‌کانی دا: بۆ له‌وه تێناگه‌ن؟ من له ساڵی 1992 به‌دواوه، تاک تاکیش بووبێت، له‌گه‌ڵ ئه‌رته‌ش و ده‌وڵه‌تدا دیدارم ئه‌نجام داوه، من ئه‌وه‌یان پێ ده‌ڵێم: ئه‌لپ ئه‌رسه‌لان نه‌هات بۆ فارقین، له‌گه‌ڵ ده‌وله‌تی مه‌روانی دیداری ئه‌نجام نه‌دا و بۆ ئه‌وه‌ی له دژی بێزه‌نتیه‌کان شهر بکه‌ن، 15 هه‌زار جه‌نگاوه‌ری کوردیان نه‌برد؟ ئه‌وه‌ش ڕێی له به‌رده‌م هاتنی تورکان بۆ ئانادۆل نه‌کرده‌وه؟ ئه‌و کات تۆ چۆن نکۆڵی له کوردان ده‌که‌ی؟ سوڵتان یاوز سه‌لیم له‌گه‌ڵ کوردانی ئیدیری و به‌دلیسیدا دیداری ئه‌نجام نه‌دا؟ ئه‌و له‌گه‌ڵ کورداندا رێکه‌وت و وتی: بۆ خۆتان میرنشین دامه‌زرێنن، له ئه‌سته‌نبول من و له کوردستانیش ئێوه. ئه‌وان به هاوکاری له شه‌ره‌کانی مه‌رج دابیق دا، ڕیدانیه و چاڵدراندا سه‌رکه‌وتنیان به‌ده‌ست هێنا. ئیمپراتۆریه‌که‌ی 2 به‌رابه‌ر فراوانتر کرد. خه‌زێنه بوو به 3 به‌رابه‌ر، تۆ ئێستا به چ هۆیه‌ک حساب بۆ کوردان له سه‌ر ئه‌م خاکه ناکه‌ی؟رێبه‌ری گه‌لی کورد هه‌روه‌ها ڕایگه‌یاند موسته‌فا که‌مالیش به‌هه‌مان شێوه له کوردان نزیک بۆ‌وه و له‌و باره‌وه ووتی:موسته‌فا که‌مال کۆنگره‌ی ئه‌رزڕومی پێک هێنا، نامه‌ی برایه‌تی بۆ زۆرێک له به‌گ و میرانی کوردان ڕه‌وانه کرد. ئه‌گه‌ر باپیری میر ده‌نگین فرات که ئێسته له نیو ئاکه‌په‌دایه نه‌بوایه و به‌سه‌ر کۆنگره‌که‌ی سیواسیاندا دابایه، تۆ ئێسته له‌م کۆماره دا چۆن ده‌تتوانی نکۆڵی له مافی کوردان بکه‌ی. تۆ چۆن ده‌توانی دانیان پێدا نه‌نێت؟ مێژوو ئه‌وه‌یه، ڕاستی مێژوو ئه‌وه‌یه.ڕێبه‌ری گه‌لی کورد له به‌رامبه‌ر ئه‌وانه‌دا که ده‌ڵێن، گه‌لی کورد ناتوانێت زمانی دایکی خۆی به‌کار بێنی، به توندی ناره‌زایه‌تی نیشان دا و وتی: بایکاڵ به گه‌لی کورد ده‌لێت تۆ ناتوانیت زمانی خۆت به‌کار بێنی، ده‌لێ زمانی کوردان بوونی نییه، ئه‌وه به چ واتایه‌ک دێت؟،تۆ ده‌ته‌وێت چی بلێیت؟ گه‌لێک که به زمانه‌که‌یه‌وه بوونی هه‌یه، ئه‌گه‌ر نه‌توانێت زمانکه‌ی فێری منداڵه‌کانی بکات، منداڵه‌کانی به‌زمانی خۆی په‌روه‌رده بکات، ئه‌و کات تۆ چۆن ده‌توانی باسی مرۆڤایه‌تی بکه‌ی؟ ئاژه‌ڵیش زمانی خۆی هه‌یه، ئه‌گه‌ر تۆ هێنده‌ی ئاژه‌لێکیش نرخ بۆ ئه‌و گه‌له دانانێیت، ئه‌وکات تۆ چۆن باسی مرۆڤ بوونی خۆت ده‌که‌ی؟ ئه‌وه‌یه نه‌ژادپه‌رستی،ته‌نانه‌ت نه‌ژادپه‌رستیشی تێپه‌راندوه. ئه‌وه فاشیزمه، ناسیۆنالیزمه، سه‌رانسه‌ری جیهان ئه‌و نه‌ژادپه‌رستیه‌ی تێپه‌راندوه، با له هه‌موو جیهان بڕوانین، ئه‌و چه‌مکی تێگه‌یشتنه ته‌نها له تورکیادا هه‌یه.ئۆجه‌لان هه‌روه‌ها ناڕه‌زایه‌تیی له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و که‌سانه دا نیشاند که خۆیان وه‌ک که‌مالیست ناو‌دێر ده‌که‌ن و جارێکی تر به‌بیری هێنایه‌وه وتی: موسته‌فا که‌مال دوژمنایه‌تی له‌گه‌ل کوردان دا نه‌بوو. ئه‌و به کاریگه‌ری پۆزه‌تیڤیزم نه‌ته‌وه‌ی ئافراند و ئه‌وه‌ش یه‌که‌مین شۆڕشه.له درێژه‌ی قسه‌کانیدا له‌و باره‌وه ئۆجه‌لان ووتی: جه‌هه‌په له دوای 1925وه، ئیدی جه‌هه‌په‌که‌ی موسته‌فا که‌مال نه‌ما.ئه‌گه‌ر موسته‌فا که‌مال ئه‌مڕۆ سیاسه‌تی بکردبایه ، به‌م شێوه‌یه سیاسه‌تی نه‌ده‌کرد و ده‌یوت: ده‌بێت نه‌ته‌وه‌یه‌کی دیموکراتیک بخوڵقێنرێ. من به‌وه ده‌ڵێم، شۆرشی دوه‌مین.ئۆجه‌لان ڕایگه‌یاند له نه‌خشه‌ی ڕێدا به به‌رفراوانی باسی له‌و خاڵه کردووه و وتی: من 8 تا 10 پره‌نسیبم ئاشکرا کردوه،یه‌کێک له‌و پره‌سیپانه‌ش، مێژوو ئێسته‌یه و ئێسته‌ش مێژوو.ئۆجه‌لان له دیداره‌که‌دا په‌یڤێکی نوێی به‌کارهێنا و وتی ، ده‌بێ ژن له سیسته‌می پیاو و سیسته‌می باڵاده‌ست به یه‌کجاری داببڕێ و به بڕیار بێ له خۆگه‌یاندنه وشیاری ئازادی.رێبه‌ری گه‌لی کورد عه‌بدوڵڵا ئۆجه‌لان ئه‌و نامانه‌ی هه‌ڵسه‌نگاند که له گرتوخانه‌کانی تورکیاوه گه‌یشتۆته ده‌ستی و وتی:من نامه‌یه‌کم له گولیزار ئاکنه‌وه پێگه‌یشت ، دۆخی ته‌ندروستی باش نییه ، با باش ئاگای له خۆی بێ ، ئه‌گه‌ر شتێک له ده‌ست بێ ده‌بێ بۆی بکرێ ، من له گرتوخانه‌ی به‌دلیسیشه‌وه نامه‌یه‌کم پێگه‌یشت ، من نامه‌کانی مه‌سیل ده‌میرئاڵپی خزمی جبرانلی خالیدیشم وه‌رگرت ، له گرتوخانه‌ی به‌دلیسه‌وه نامه‌ی هه‌ڤالێکم پێگه‌یشت ، باسی به‌دلیس و که‌سانی وه‌ک ئیدریسی به‌دلیسی و سه‌عیدی نورسی ده‌کات . له ڕاستی دا به‌دلیس گۆڕه‌پان و هه‌رێمێکه ، ژنانی به‌دلیس هه‌ندێ جیاوازن ، له چاو ته‌واوی ژنانی کورد دۆخی ژنانی به‌دلیس هه‌ندێ جیاوازتره.رێبه‌ری گه‌لی کورد له‌سه‌ر تێکۆشانی ئازادی ژن شرۆڤه‌ی نوێی ده‌ربڕی و وتی: بێژه‌ی بێ سه‌روبێ بن به‌کارده‌هێنم. به‌ڵام بۆ ئه‌وه‌ی که تێبگه‌ن واتای ئه‌و وشه‌یه هه‌ندێ سنوردار ده‌که‌م . سیسته‌می باڵاده‌ستی پیاو ، له قۆناغی 5 هه‌زار ساڵ دا ، که‌لتوری باڵاده‌ستی پیاوی به‌سه‌ر ژنانه‌وه دروست کرد. من به‌وه ده‌ڵێم که‌لتووری ده‌ستدرێژی. به بۆچونی من ، ژن ئه‌و که‌لتووری ده‌ستدرێژیه‌ی قه‌بوڵ نه‌کردووه و نه‌یویستووه هه‌رسی بکات ، به‌ڵام قورتار بوون له‌و سیسته‌مه و ژیان له ده‌ره‌وه‌ی ئه‌و سیسته‌مه هه‌روا ره‌حه‌ت نیه . بۆ پیاوانیش ده‌ڵێم ، با که‌لتووری ده‌ستدرێژی 5 هه‌زار ساڵ ببینن ، به هۆشمه‌ندی ئازاد و ئیراده‌ی ئازاد نزیک به ژن ببنه‌وه ، ئه‌وه بۆ ژنانیش هه‌مان شت ده‌بێ ژن به هۆشمه‌ندیه‌وه نزیک به پیاو ببێته‌وه ، ده‌بێ ژنان له نێو پارت و په‌رله‌مان دا ئیراده‌ی ئازادیان وه‌رچه‌رخێننه چالاکی و به چالاکی ئازاد ده‌بن و هیواداریشم سه‌رکه‌ون.رێبه‌ری گه‌لی کورد ئه‌و گفتوگۆیانه‌شی هه‌ڵسه‌نگاند که ژنان له شارستانی ئه‌وروپاشدا گه‌یشتۆته بڵندترین ئاستی کۆیلایه‌تی و نمونه‌ی له‌سه‌ر لێکۆڵینه‌وه سۆسیۆلۆژیه‌کانی جه‌ین باودلیرد له‌سه‌ر بابه‌ته‌که هێنایه‌وه و وتی:ئیستا ژیانی ژنان له فه‌ره‌نسا وه‌ک ئازادن نیشان ده‌ده‌ن ، به‌لام ئه‌و کۆیله‌یه‌تیه له کۆیلایه‌تی ژنێكی رۆژهه‌ڵاتی ناوین سه‌ختتره ، له‌وانه‌یه ئه‌وه‌ی فه‌ره‌نسا هه‌ندێ تێکه‌ڵ و پێکه‌ڵ بێ ، به‌لام له زۆر شت دا شاراوه‌یه ، به‌ڵام ده‌سه‌ڵاتداری له به‌رامبه‌ر ژنان له رۆژهه‌ڵاتی ناوین ساویلکه‌یه و خۆ زوو به‌ده‌سته‌وه ده‌دا ، وه‌ک ئه‌وروپا ناتوانێ خۆی بشارێته‌وه . جه‌ین باودلیرد ئه‌وه‌ی ده‌ست نیشان کردووه ، به‌لام نه‌یتوانیوه شی بکاته‌وه ، ئه‌و خۆشی ده‌لێ که ئه‌و دهیهوێ سیاسه‌ت به‌رێوه‌به‌رێ . ئه‌و سۆسیۆلۆژه به‌ڵام من خۆم گه‌یشتمه هه‌مان ئه‌نجام و تا بینه‌قاقام له نێو سیاسه‌تدام . ئه‌و له ئه‌نجامی لێکۆڵینه‌وه‌ی خۆی دا بۆ ژنان رێیه‌کی ئه‌رێنی نابینێ، له‌وانه‌یه مافدار بێ ، خۆشه‌ویستی بێ سه‌ر و بێ بن پێشنیار ده‌کات، ده‌ڵێ ژنان به خۆشه‌ویستییه‌کی بێ سه‌رو بێ بن ده‌توانن له به‌رامبه‌ر باڵاده‌ستی ئه‌نجام به‌ده‌ست بخه‌ن ، به‌ڵام به قسه‌یه‌کی وا و به خۆشه‌ویستی ژنان ناتوانن له سیسته‌م رزگاریان بێ.ئۆجه‌لان له‌و خاڵه‌دا په‌یڤێکی نوێ به‌کاردینێ و ده‌ڵێ من نه‌ک خۆشه‌ویستی بێ سه‌روبێ بن ، دابڕانی بێ سه‌روبن پێشنیار ده‌که‌م.ئۆجه‌لان ڕایگه‌یاند که په‌یڤی بێ سه‌روبن به ده‌سته‌ڵاتداری پێنج هه‌زار ساڵه‌ی پیاوه‌وه سنور ده‌کات و له‌سه‌ر ئه‌وه‌ش وتی: من له به‌رامبه‌ر ده‌سه‌ڵاتداری پیاو ، دابڕانی بێ سه‌روبنی پێشنیار ده‌که‌م و بۆ سیاسه‌تی خۆیان ده‌بێ سه‌ره‌تا ئابوری خۆیان دروست بکه‌ن . من هه‌ر بۆ ئه‌وه‌ش ئاکادیمیای سیاسه‌تم پێشنیار کردبوو . بۆ ئاینده‌یه‌کی ئازاد بۆ ژنان ، پێویست به وشیاری سیاسی و چالاکی سیاسی هه‌یه . ده‌بێ ئه‌وانه بخولقێنن ، ئازادی ژن به‌په‌یوه‌ندی ژن و پیاو ، به خۆشه‌ویستی رۆمانسیانه ، به په‌یڤی ئه‌ڤینی بێ سه‌ر و بێ بن و ئازادی زایه‌نده‌یی ، به‌ده‌ست ناخرێ . من باس له خۆشه‌ویسیه‌کی بێ سه‌روبن ناکه‌م ، من باس له ئازادیه‌کی بێ سه‌روبن ده‌که‌م ئه‌و خۆشه‌ویستیه رۆمانسیه‌ی که ئه‌مرۆ باسی ده‌کرێ له رۆمانی سه‌ده‌ی 17 و 18 دا له ئینگلته‌را هاته ئاراوه. من باس له‌وه‌ش ناکه‌م ، ئه‌گه‌ر ئه‌ڤینێکی بێ سه‌روبن بژین ، با له ئازادی تێبگه‌ن . من باس له داوای په‌یوه‌ندی زاینده‌یی ناکه‌م ، ئه‌گه‌ر په‌یوه‌ندی زایه‌ندیی ببێ ، ده‌بێ ئه‌وه له چوارچێوه‌ی ئه‌ڤینی بێ سه‌روبن بێ . هه‌ر بۆ ئه‌وه‌ش ده‌لێم ده‌بێ به‌رله‌وه ژن له ده‌سته‌ڵاتداری پیاو تا دوا ڕاده داببڕێ و ئازادی بێ سه‌روبن به بنه‌ما بگرێ.ئۆجه‌لان ڕایگه‌یاند که به‌و هه‌ڵسه‌نگاندنه‌ی وه‌ڵامی نامه‌ی گیراوانی ژنی دایه‌وه و له‌سه‌ر ئه‌وه‌ش سڵاوی له هه‌موو گیراوان کرد.ئۆجه‌لان هه‌روه‌ها سڵاوی له خه‌ڵکی شاره‌کان باتمان و موشیش کرد.
2009 10 12 - 14:14
ده‌سه‌ڵاتدارنی تورک به سزای ژووری تاکه‌که‌سی وه‌ڵامی هه‌وڵدانه‌کانی رێبه‌ری گه‌لی کورد عه‌بدوڵڵا ئۆجه‌لان بۆ چاره‌سه‌ری دیموکراتیکی پرسی کورد ده‌ده‌نه‌وه।ئۆجه‌لان به‌توندی ناڕه‌زایی خۆی له‌به‌رامبه‌ر سزای ژووری تاکه‌که‌سی ده‌ربڕی و له پێناو چاره‌سه‌ریی پرسی کورددا، داوای کردنه‌وه‌ی ڕێی به‌رده‌م سیاسه‌تی کرد، وبانگی له سه‌رجه‌م لایه‌نه‌کان کرد له‌و پێناوه‌دا تێبکۆشن.رۆژی هه‌ینی رابردوو رێبه‌ری گه‌لی کورد عه‌بدوڵڵا ئۆجه‌لان دیداری له‌گه‌ڵ پارێزه‌رانیدا ئه‌نجام دا و تیشکی خسته سه‌ر ڕێبازی سه‌ربازی و حقوقی به بۆمبه‌ستگه‌یشتوو و ووتی: به گۆڕینی چه‌ند خاڵێکی ده‌ستووری بنچینه‌یی، ئه‌و پرسه چاره‌سه‌ر نابێ. خۆ له خۆ ئێستا ڕوون و ئاشکرایه، پرسه‌که به ڕێبازی سه‌ربازیش چاره‌سه‌ر نابێ. ڕێبازی سه‌ربازی و حقوقی عاسێ بوون. که‌نگێ سیاسه‌ت عاسێ ببێ، هه‌ردوو ئه‌و ڕێبازه‌ی تریش بێ کاریگه‌ر ده‌بن، له به‌ر ئه‌وه‌ی له ئه‌نجامدا ئه‌و دوو ڕێبازه‌ش دیسان خۆیان به سیاسه‌ت ده‌سپێرن. بۆیه ده‌بێ مرۆڤ پێش له سیاسه‌ت بکاته‌وه، هه‌رکه‌س کاری خۆی بکات. گه‌ریلاش کاری خۆی بکات. به‌ڵام ئه‌گه‌ر پێش له ڕێگای سیاسه‌ت نه‌کرێته‌وه، مرۆڤ ناتوانێ ئه‌نجام بگرێ. سیاسه‌ت و سیاسه‌توانیش عاسێ بوون، به بۆمبه‌ست گه‌یشتوون. ئێستا ده‌بێ هه‌رکه‌سێک له پێناو کرانه‌وه‌ی ڕێی سیاسه‌تدا هه‌وڵ بدا و خه‌بات بکات. ئه‌گه‌ر ئه‌وه پێک نه‌یه، ئه‌و کات ڕێبازی سه‌ربازی ده‌که‌ویته گه‌ڕ و ئه‌مه چاره‌سه‌ریی نییه.ئۆجه‌لان ده‌ستنیشانی کرد که بۆ ئه‌وه‌ی ڕێ له به‌رده‌م سیاسه‌تی به بۆمبه‌ست گه‌یشتوو بکرێته‌وه، به‌رپرسیارێتی ده‌که‌وێته سه‌ر شانی سه‌رجه‌م لایه‌ن و به‌شه‌کانی کۆمه‌ڵگه.ڕێبه‌ری گه‌لی کورد هه‌روه‌ها لێدوانی سه‌رۆککۆماری تورکیه عه‌بدوڵڵا گول که له کردنه‌وه‌ی پارله‌ماندا پێشکه‌شی کرد وه‌بیر هێنایه‌وه و ووتی: ده‌ڵێن گۆیا ئێمه ده‌مانه‌وێ له ناو نه‌ته‌وه‌دا، دوورگه‌ی نه‌ته‌وه بنیاد بنێین.ئۆجه‌لان له‌و چوارچێوه‌یه‌دا ڕایگه‌یاند که، ده‌وڵه‌ت دهیهوێ ووته‌کانی ئه‌و چه‌واشه بکه‌ن و ووتی: به‌و شێوه‌یه ده‌یانه‌وێ نیشانی بده‌ن که گوایا ئێمه له به‌رده‌م سیاسه‌تدا ته‌گه‌ره‌ین.ئۆجه‌لان به تایبه‌تی ده‌ستنیشانی کرد، ئه‌وان ڕێ به‌مه ناده‌ن و وه‌ها قسه‌ی کرد: من چ ده‌ڵێم ئاشکرایه. من گه‌لێک جار ڕامگه‌یاند. له نه‌خشه‌ی ڕێشدا من ئه‌وه‌م به ئاشکرا نووسی. من له پارێزنامه‌کانیشمدا ئه‌وانه‌م نووسین. گوڵ و ئه‌ردۆغان باسی چاره‌سه‌ری ده‌که‌ن، به‌ڵام هه‌تا ئێستا تێنه‌گه‌یشتوون چاره‌سه‌ریی چییه. که‌مال کارپات ئاکادیمیسیه‌نه، له ئامریکا ده‌ژی. ئه‌و هه‌ندێک لێی تێگه‌یشتووه. ئه‌و ده‌ڵێ: نه‌ته‌وه‌یه‌کی نوێ، ده‌وڵه‌تێکی نوێ ده‌رده‌که‌وێ. ڕاسته، به‌ڵام نه‌ک وه‌کوو که ئه‌وان تێده‌گه‌ن. نه‌ته‌وه‌یه‌کی دێموکراتیک و ده‌وڵه‌تێکی دێموکراتیک دێته ئاراوه. کێشه‌یه‌کی من له گه‌ڵ ده‌وڵه‌تی تۆ، ئاڵای تۆ و زمانی تۆدا نییه. تۆ ده‌ڵێی وه‌ڵاتی هاوبه‌شی هه‌موان، به‌و پێیه‌ش من هیچ کێشه‌یه‌کم نییه. به‌ڵام جێگایه‌ک به ناوی کوردستانیش هه‌یه و ئه‌ویش ووڵاتی هاوبه‌شه.ئۆجه‌لان ده‌ستنیسانی کرد که نابێ نه‌ته‌وه خۆی به گروپچێتی ئه‌تنیکی بسپێرێ، ده‌بێ نه‌ته‌وه دێموکراتیک بێ ووتی: ده‌بێ له ناو نه‌ته‌وه‌ی دێموکراتیکدا جێی هه‌موو که‌سێک هه‌بێ.عه‌بدوڵڵا ئۆجه‌لان بۆ ئه‌و قسانه‌ی خۆی، چه‌ند نموونه‌یه‌کی جیهانی ئاماژه پێکرد و وه‌ها درێژه‌ی به لێدوانه‌که‌ی دا:نموونه‌ی ئینگلستان له به‌ر ده‌ستدایه. له ئینگلستان پارله‌مانێکی سکۆتیه‌کان هه‌یه، حکوومه‌تێکی هه‌یه. ئیرله‌ندی باکوور سه‌ربه‌خۆیه. وه‌یلسیش پارله‌مانی خۆی هه‌یه. له ئامریکاش سیسته‌مێیکی به‌و ڕه‌نگه هه‌یه. سپانیا له 17 هه‌رێم پێک دێ. له ئیتالیاش بۆ هه‌رێمی له‌و شێوه‌یه هه‌نگاو نراون. هه‌رچه‌نده له لای عه‌ره‌به‌کان تێگه‌یشتنێکی به‌و ڕه‌نگه پێشکه‌وتووش نییه، به‌ڵام عه‌ره‌بیش ئێستا له‌و باره‌وه له تێگه‌یشتنی تورکیا پێشکه‌وتووترن.رێبه‌ری گه‌لی کورد ده‌ستنیشانی کرد چاره‌سه‌ریی ئه‌وان، هه‌موو که‌سێک له‌خۆ ده‌گرێ و ووتی: داواکاریه‌کانی ئێمه نه ته‌نها بۆ کوردانن. ئێمه باسی دامه‌زراندنی نه‌ته‌وه‌یه‌کی دێموکراتیک ده‌که‌ین. وه‌کوو ماگنا کارتای ساڵی 1215، وه‌کوو سه‌نه‌دی ئیتتیفاقی عوسمانیه‌کان، ئه‌وا هه‌موو به‌ش و لایه‌ن و تاکێک، پێویسته بتوانن له گه‌ڵ ده‌وڵه‌تدا په‌یمانێک ببه‌ستن و به ده‌وڵه‌ت بڵێن: ئێمه ده‌توانین له سه‌ر ئه‌و بنه‌مایانه له گه‌ڵ تۆدا ڕێکبکه‌وین. کاتێک من باسی عاسێبوون و به بۆمبه‌ستگه‌یشتنی سیاسه‌ت ده‌که‌م، مه‌به‌ستی من ئه‌وه‌یه.ئۆجه‌لان ڕایگه‌یاند که ده‌وڵه‌ت دهیهوێ رێی سیاسه‌ت ببنبه‌ست بکات و هه‌ر بۆ ئه‌وه‌ش هه‌ل ده‌کوتێته سه‌ر ده‌ته‌په و وتی: ده‌یانه‌وێت ده‌ته‌په ،به ته‌نیا بهێڵنه‌وه و تسلیمیان بگرن و به‌و پێیه‌ش ده‌یانه‌وێ که گه‌لی کورد ڕاده‌ستیان بێ.ئۆجالان ناره‌زایه‌تی له حساب نه‌کردن بۆ مافه سروشتیه‌کانی کوردان نیشان دا و ڕایگه‌یاند: تۆ له کاتێکدا،هێنده‌ی ئاژه‌ڵیک نرخ بۆ کوردان دانه‌نێیت،چۆن ده‌توانی باسی له مرۆڤ بوونی خۆت بکه‌ی.ڕێبه‌ری گه‌لی کورد عه‌بدولا ئۆجه‌لان له دیداره‌که‌ی دا ڕایگه‌یاند: ده‌وڵه‌ت ده‌یه‌وێت ده‌ته‌په به ته‌نیا بهێڵێته‌وه و ته‌سلیمی بکا و قسه‌کانی وه‌زیری ناوخۆی تورک به‌شیر ئاتالای، که گوتبووی با ده‌ته‌په خۆی له بابه‌ته‌که نه‌دا، وه‌ک نمونه هێنایه‌وه و وتی: ئه‌وان ده‌خوازن ده‌ته‌په به‌رێگه‌ی فشار و هێرشه‌کان به‌ته‌نیا بهێڵنه‌وه و پاشانیش به‌رێگه‌ی ده‌ته‌په کوردانیش ته‌سلیم بگرن. ئه‌وانه نایانه‌وێ په‌یوه‌ندی له‌گه‌ڵ کوردان دروست بکه‌ن، ئه‌گه‌ر بتوانن کوردانیش هه‌ڵخه‌ڵه‌تێنن، ناتوانن من هه‌ڵخه‌ڵه‌تێنن. ئه‌وان ناتوانن من به‌کار بێنن، ده‌توانن من پارچه پارچه‌ش بکه‌ن، بمکوژن، به‌لام ناتوانن من به‌کار بێنن، من ڕێگه ناده‌م کوردان وه‌ک په‌یوه‌ندی یار و یاوه‌ر به کار بێنن. ده‌ڵێن که 5 ملیۆن که‌س په‌یوه‌ستن به منه‌وه، ئێوه ئه‌و کوردانه چۆن هه‌ڵده�خه‌ڵه‌تێنن؟ئۆجه‌لان له درێژه‌ی دیداره‌که‌یدا ووتی: ئه‌وه 15 ساله من بۆ ڕاگرتنی شه‌ڕ و پێکدادان هه‌وڵ ده‌ده‌م، تێده‌کۆشم و وه‌ها درێژه‌ی به قسه‌کانی دا: بۆ له‌وه تێناگه‌ن؟ من له ساڵی 1992 به‌دواوه، تاک تاکیش بووبێت، له‌گه‌ڵ ئه‌رته‌ش و ده‌وڵه‌تدا دیدارم ئه‌نجام داوه، من ئه‌وه‌یان پێ ده‌ڵێم: ئه‌لپ ئه‌رسه‌لان نه‌هات بۆ فارقین، له‌گه‌ڵ ده‌وله‌تی مه‌روانی دیداری ئه‌نجام نه‌دا و بۆ ئه‌وه‌ی له دژی بێزه‌نتیه‌کان شهر بکه‌ن، 15 هه‌زار جه‌نگاوه‌ری کوردیان نه‌برد؟ ئه‌وه‌ش ڕێی له به‌رده‌م هاتنی تورکان بۆ ئانادۆل نه‌کرده‌وه؟ ئه‌و کات تۆ چۆن نکۆڵی له کوردان ده‌که‌ی؟ سوڵتان یاوز سه‌لیم له‌گه‌ڵ کوردانی ئیدیری و به‌دلیسیدا دیداری ئه‌نجام نه‌دا؟ ئه‌و له‌گه‌ڵ کورداندا رێکه‌وت و وتی: بۆ خۆتان میرنشین دامه‌زرێنن، له ئه‌سته‌نبول من و له کوردستانیش ئێوه. ئه‌وان به هاوکاری له شه‌ره‌کانی مه‌رج دابیق دا، ڕیدانیه و چاڵدراندا سه‌رکه‌وتنیان به‌ده‌ست هێنا. ئیمپراتۆریه‌که‌ی 2 به‌رابه‌ر فراوانتر کرد. خه‌زێنه بوو به 3 به‌رابه‌ر، تۆ ئێستا به چ هۆیه‌ک حساب بۆ کوردان له سه‌ر ئه‌م خاکه ناکه‌ی؟رێبه‌ری گه‌لی کورد هه‌روه‌ها ڕایگه‌یاند موسته‌فا که‌مالیش به‌هه‌مان شێوه له کوردان نزیک بۆ‌وه و له‌و باره‌وه ووتی:موسته‌فا که‌مال کۆنگره‌ی ئه‌رزڕومی پێک هێنا، نامه‌ی برایه‌تی بۆ زۆرێک له به‌گ و میرانی کوردان ڕه‌وانه کرد. ئه‌گه‌ر باپیری میر ده‌نگین فرات که ئێسته له نیو ئاکه‌په‌دایه نه‌بوایه و به‌سه‌ر کۆنگره‌که‌ی سیواسیاندا دابایه، تۆ ئێسته له‌م کۆماره دا چۆن ده‌تتوانی نکۆڵی له مافی کوردان بکه‌ی. تۆ چۆن ده‌توانی دانیان پێدا نه‌نێت؟ مێژوو ئه‌وه‌یه، ڕاستی مێژوو ئه‌وه‌یه.ڕێبه‌ری گه‌لی کورد له به‌رامبه‌ر ئه‌وانه‌دا که ده‌ڵێن، گه‌لی کورد ناتوانێت زمانی دایکی خۆی به‌کار بێنی، به توندی ناره‌زایه‌تی نیشان دا و وتی: بایکاڵ به گه‌لی کورد ده‌لێت تۆ ناتوانیت زمانی خۆت به‌کار بێنی، ده‌لێ زمانی کوردان بوونی نییه، ئه‌وه به چ واتایه‌ک دێت؟،تۆ ده‌ته‌وێت چی بلێیت؟ گه‌لێک که به زمانه‌که‌یه‌وه بوونی هه‌یه، ئه‌گه‌ر نه‌توانێت زمانکه‌ی فێری منداڵه‌کانی بکات، منداڵه‌کانی به‌زمانی خۆی په‌روه‌رده بکات، ئه‌و کات تۆ چۆن ده‌توانی باسی مرۆڤایه‌تی بکه‌ی؟ ئاژه‌ڵیش زمانی خۆی هه‌یه، ئه‌گه‌ر تۆ هێنده‌ی ئاژه‌لێکیش نرخ بۆ ئه‌و گه‌له دانانێیت، ئه‌وکات تۆ چۆن باسی مرۆڤ بوونی خۆت ده‌که‌ی؟ ئه‌وه‌یه نه‌ژادپه‌رستی،ته‌نانه‌ت نه‌ژادپه‌رستیشی تێپه‌راندوه. ئه‌وه فاشیزمه، ناسیۆنالیزمه، سه‌رانسه‌ری جیهان ئه‌و نه‌ژادپه‌رستیه‌ی تێپه‌راندوه، با له هه‌موو جیهان بڕوانین، ئه‌و چه‌مکی تێگه‌یشتنه ته‌نها له تورکیادا هه‌یه.ئۆجه‌لان هه‌روه‌ها ناڕه‌زایه‌تیی له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و که‌سانه دا نیشاند که خۆیان وه‌ک که‌مالیست ناو‌دێر ده‌که‌ن و جارێکی تر به‌بیری هێنایه‌وه وتی: موسته‌فا که‌مال دوژمنایه‌تی له‌گه‌ل کوردان دا نه‌بوو. ئه‌و به کاریگه‌ری پۆزه‌تیڤیزم نه‌ته‌وه‌ی ئافراند و ئه‌وه‌ش یه‌که‌مین شۆڕشه.له درێژه‌ی قسه‌کانیدا له‌و باره‌وه ئۆجه‌لان ووتی: جه‌هه‌په له دوای 1925وه، ئیدی جه‌هه‌په‌که‌ی موسته‌فا که‌مال نه‌ما.ئه‌گه‌ر موسته‌فا که‌مال ئه‌مڕۆ سیاسه‌تی بکردبایه ، به‌م شێوه‌یه سیاسه‌تی نه‌ده‌کرد و ده‌یوت: ده‌بێت نه‌ته‌وه‌یه‌کی دیموکراتیک بخوڵقێنرێ. من به‌وه ده‌ڵێم، شۆرشی دوه‌مین.ئۆجه‌لان ڕایگه‌یاند له نه‌خشه‌ی ڕێدا به به‌رفراوانی باسی له‌و خاڵه کردووه و وتی: من 8 تا 10 پره‌نسیبم ئاشکرا کردوه،یه‌کێک له‌و پره‌سیپانه‌ش، مێژوو ئێسته‌یه و ئێسته‌ش مێژوو.ئۆجه‌لان له دیداره‌که‌دا په‌یڤێکی نوێی به‌کارهێنا و وتی ، ده‌بێ ژن له سیسته‌می پیاو و سیسته‌می باڵاده‌ست به یه‌کجاری داببڕێ و به بڕیار بێ له خۆگه‌یاندنه وشیاری ئازادی.رێبه‌ری گه‌لی کورد عه‌بدوڵڵا ئۆجه‌لان ئه‌و نامانه‌ی هه‌ڵسه‌نگاند که له گرتوخانه‌کانی تورکیاوه گه‌یشتۆته ده‌ستی و وتی:من نامه‌یه‌کم له گولیزار ئاکنه‌وه پێگه‌یشت ، دۆخی ته‌ندروستی باش نییه ، با باش ئاگای له خۆی بێ ، ئه‌گه‌ر شتێک له ده‌ست بێ ده‌بێ بۆی بکرێ ، من له گرتوخانه‌ی به‌دلیسیشه‌وه نامه‌یه‌کم پێگه‌یشت ، من نامه‌کانی مه‌سیل ده‌میرئاڵپی خزمی جبرانلی خالیدیشم وه‌رگرت ، له گرتوخانه‌ی به‌دلیسه‌وه نامه‌ی هه‌ڤالێکم پێگه‌یشت ، باسی به‌دلیس و که‌سانی وه‌ک ئیدریسی به‌دلیسی و سه‌عیدی نورسی ده‌کات . له ڕاستی دا به‌دلیس گۆڕه‌پان و هه‌رێمێکه ، ژنانی به‌دلیس هه‌ندێ جیاوازن ، له چاو ته‌واوی ژنانی کورد دۆخی ژنانی به‌دلیس هه‌ندێ جیاوازتره.رێبه‌ری گه‌لی کورد له‌سه‌ر تێکۆشانی ئازادی ژن شرۆڤه‌ی نوێی ده‌ربڕی و وتی: بێژه‌ی بێ سه‌روبێ بن به‌کارده‌هێنم. به‌ڵام بۆ ئه‌وه‌ی که تێبگه‌ن واتای ئه‌و وشه‌یه هه‌ندێ سنوردار ده‌که‌م . سیسته‌می باڵاده‌ستی پیاو ، له قۆناغی 5 هه‌زار ساڵ دا ، که‌لتوری باڵاده‌ستی پیاوی به‌سه‌ر ژنانه‌وه دروست کرد. من به‌وه ده‌ڵێم که‌لتووری ده‌ستدرێژی. به بۆچونی من ، ژن ئه‌و که‌لتووری ده‌ستدرێژیه‌ی قه‌بوڵ نه‌کردووه و نه‌یویستووه هه‌رسی بکات ، به‌ڵام قورتار بوون له‌و سیسته‌مه و ژیان له ده‌ره‌وه‌ی ئه‌و سیسته‌مه هه‌روا ره‌حه‌ت نیه . بۆ پیاوانیش ده‌ڵێم ، با که‌لتووری ده‌ستدرێژی 5 هه‌زار ساڵ ببینن ، به هۆشمه‌ندی ئازاد و ئیراده‌ی ئازاد نزیک به ژن ببنه‌وه ، ئه‌وه بۆ ژنانیش هه‌مان شت ده‌بێ ژن به هۆشمه‌ندیه‌وه نزیک به پیاو ببێته‌وه ، ده‌بێ ژنان له نێو پارت و په‌رله‌مان دا ئیراده‌ی ئازادیان وه‌رچه‌رخێننه چالاکی و به چالاکی ئازاد ده‌بن و هیواداریشم سه‌رکه‌ون.رێبه‌ری گه‌لی کورد ئه‌و گفتوگۆیانه‌شی هه‌ڵسه‌نگاند که ژنان له شارستانی ئه‌وروپاشدا گه‌یشتۆته بڵندترین ئاستی کۆیلایه‌تی و نمونه‌ی له‌سه‌ر لێکۆڵینه‌وه سۆسیۆلۆژیه‌کانی جه‌ین باودلیرد له‌سه‌ر بابه‌ته‌که هێنایه‌وه و وتی:ئیستا ژیانی ژنان له فه‌ره‌نسا وه‌ک ئازادن نیشان ده‌ده‌ن ، به‌لام ئه‌و کۆیله‌یه‌تیه له کۆیلایه‌تی ژنێكی رۆژهه‌ڵاتی ناوین سه‌ختتره ، له‌وانه‌یه ئه‌وه‌ی فه‌ره‌نسا هه‌ندێ تێکه‌ڵ و پێکه‌ڵ بێ ، به‌لام له زۆر شت دا شاراوه‌یه ، به‌ڵام ده‌سه‌ڵاتداری له به‌رامبه‌ر ژنان له رۆژهه‌ڵاتی ناوین ساویلکه‌یه و خۆ زوو به‌ده‌سته‌وه ده‌دا ، وه‌ک ئه‌وروپا ناتوانێ خۆی بشارێته‌وه . جه‌ین باودلیرد ئه‌وه‌ی ده‌ست نیشان کردووه ، به‌لام نه‌یتوانیوه شی بکاته‌وه ، ئه‌و خۆشی ده‌لێ که ئه‌و دهیهوێ سیاسه‌ت به‌رێوه‌به‌رێ . ئه‌و سۆسیۆلۆژه به‌ڵام من خۆم گه‌یشتمه هه‌مان ئه‌نجام و تا بینه‌قاقام له نێو سیاسه‌تدام . ئه‌و له ئه‌نجامی لێکۆڵینه‌وه‌ی خۆی دا بۆ ژنان رێیه‌کی ئه‌رێنی نابینێ، له‌وانه‌یه مافدار بێ ، خۆشه‌ویستی بێ سه‌ر و بێ بن پێشنیار ده‌کات، ده‌ڵێ ژنان به خۆشه‌ویستییه‌کی بێ سه‌رو بێ بن ده‌توانن له به‌رامبه‌ر باڵاده‌ستی ئه‌نجام به‌ده‌ست بخه‌ن ، به‌ڵام به قسه‌یه‌کی وا و به خۆشه‌ویستی ژنان ناتوانن له سیسته‌م رزگاریان بێ.ئۆجه‌لان له‌و خاڵه‌دا په‌یڤێکی نوێ به‌کاردینێ و ده‌ڵێ من نه‌ک خۆشه‌ویستی بێ سه‌روبێ بن ، دابڕانی بێ سه‌روبن پێشنیار ده‌که‌م.ئۆجه‌لان ڕایگه‌یاند که په‌یڤی بێ سه‌روبن به ده‌سته‌ڵاتداری پێنج هه‌زار ساڵه‌ی پیاوه‌وه سنور ده‌کات و له‌سه‌ر ئه‌وه‌ش وتی: من له به‌رامبه‌ر ده‌سه‌ڵاتداری پیاو ، دابڕانی بێ سه‌روبنی پێشنیار ده‌که‌م و بۆ سیاسه‌تی خۆیان ده‌بێ سه‌ره‌تا ئابوری خۆیان دروست بکه‌ن . من هه‌ر بۆ ئه‌وه‌ش ئاکادیمیای سیاسه‌تم پێشنیار کردبوو . بۆ ئاینده‌یه‌کی ئازاد بۆ ژنان ، پێویست به وشیاری سیاسی و چالاکی سیاسی هه‌یه . ده‌بێ ئه‌وانه بخولقێنن ، ئازادی ژن به‌په‌یوه‌ندی ژن و پیاو ، به خۆشه‌ویستی رۆمانسیانه ، به په‌یڤی ئه‌ڤینی بێ سه‌ر و بێ بن و ئازادی زایه‌نده‌یی ، به‌ده‌ست ناخرێ . من باس له خۆشه‌ویسیه‌کی بێ سه‌روبن ناکه‌م ، من باس له ئازادیه‌کی بێ سه‌روبن ده‌که‌م ئه‌و خۆشه‌ویستیه رۆمانسیه‌ی که ئه‌مرۆ باسی ده‌کرێ له رۆمانی سه‌ده‌ی 17 و 18 دا له ئینگلته‌را هاته ئاراوه. من باس له‌وه‌ش ناکه‌م ، ئه‌گه‌ر ئه‌ڤینێکی بێ سه‌روبن بژین ، با له ئازادی تێبگه‌ن . من باس له داوای په‌یوه‌ندی زاینده‌یی ناکه‌م ، ئه‌گه‌ر په‌یوه‌ندی زایه‌ندیی ببێ ، ده‌بێ ئه‌وه له چوارچێوه‌ی ئه‌ڤینی بێ سه‌روبن بێ . هه‌ر بۆ ئه‌وه‌ش ده‌لێم ده‌بێ به‌رله‌وه ژن له ده‌سته‌ڵاتداری پیاو تا دوا ڕاده داببڕێ و ئازادی بێ سه‌روبن به بنه‌ما بگرێ.ئۆجه‌لان ڕایگه‌یاند که به‌و هه‌ڵسه‌نگاندنه‌ی وه‌ڵامی نامه‌ی گیراوانی ژنی دایه‌وه و له‌سه‌ر ئه‌وه‌ش سڵاوی له هه‌موو گیراوان کرد.ئۆجه‌لان هه‌روه‌ها سڵاوی له خه‌ڵکی شاره‌کان باتمان و موشیش کرد.
//////////////////////////////////////////////
له کامیاران 11 که‌س ده‌ستبه‌سه‌ر کران
هه‌ڵمه‌تی ره‌شبگیری کوردان له رۆژهه‌ڵاتی کوردستان له لایه‌ن رژێمی ئێرانه‌وه تادێت زیاد ده‌کات। کۆمیته‌ی کوردستانی کۆمه‌ڵه‌ی چالاکانی مافی مرۆڤی ئێران رایگه‌یاند، له درێژه‌ی شه‌پۆلی ده‌ستگیرکردنی هاوڵاتیانی کورد له ڕۆژانی ڕابردوودا، یازده که‌س له شاری کامیاران و گونده‌کانی ده‌وروبه‌ری ده‌ستگیر کراون.به پێی سه‌رچاوه‌که سه‌ره‌تا چه‌کدارانی سوپای پاسدارن ده‌وری گونده‌کانی بناری شاهۆیان گرتووه و، به بیانووی گه‌ڕان و پشکنین، به‌ربونه‌ته شێواندنی ماڵی خه‌ڵک و، پاشان ده‌ستیان کردووه به گرتنی خه‌ڵکی کرێکار و زه‌حمه‌تکێشی ئه‌و گوندانه. ناوی چه‌ند که‌س له ده‌ستگیر کراوه‌کان ئه‌مانه‌ن:موختار جه‌واهیری، که‌ریم قوربانی، جه‌بار جه‌واهیری، مه‌نسوور ڕه‌حمانی، ئه‌نوه‌ر ڕه‌حمانی، شوڕش ڕه‌حمانی، عه‌لی ڕه‌حمانی.هه‌ر له شاری کامیاران، شه‌مسوڵا ڕه‌حمانی گورانیبێژی ئه‌و ده‌ڤه‌ره، بۆ ستادی خه‌به‌ری ئیداره‌ی ئیتلاعات بانگهێشت و پاشان ده‌ستگیر کراوه.
هه‌ڵمه‌تی ره‌شبگیری کوردان له رۆژهه‌ڵاتی کوردستان له لایه‌ن رژێمی ئێرانه‌وه تادێت زیاد ده‌کات। کۆمیته‌ی کوردستانی کۆمه‌ڵه‌ی چالاکانی مافی مرۆڤی ئێران رایگه‌یاند، له درێژه‌ی شه‌پۆلی ده‌ستگیرکردنی هاوڵاتیانی کورد له ڕۆژانی ڕابردوودا، یازده که‌س له شاری کامیاران و گونده‌کانی ده‌وروبه‌ری ده‌ستگیر کراون.به پێی سه‌رچاوه‌که سه‌ره‌تا چه‌کدارانی سوپای پاسدارن ده‌وری گونده‌کانی بناری شاهۆیان گرتووه و، به بیانووی گه‌ڕان و پشکنین، به‌ربونه‌ته شێواندنی ماڵی خه‌ڵک و، پاشان ده‌ستیان کردووه به گرتنی خه‌ڵکی کرێکار و زه‌حمه‌تکێشی ئه‌و گوندانه. ناوی چه‌ند که‌س له ده‌ستگیر کراوه‌کان ئه‌مانه‌ن:موختار جه‌واهیری، که‌ریم قوربانی، جه‌بار جه‌واهیری، مه‌نسوور ڕه‌حمانی، ئه‌نوه‌ر ڕه‌حمانی، شوڕش ڕه‌حمانی، عه‌لی ڕه‌حمانی.هه‌ر له شاری کامیاران، شه‌مسوڵا ڕه‌حمانی گورانیبێژی ئه‌و ده‌ڤه‌ره، بۆ ستادی خه‌به‌ری ئیداره‌ی ئیتلاعات بانگهێشت و پاشان ده‌ستگیر کراوه.
//////////////////////////////
له مه‌هاباد که‌سێکی مه‌ده‌نی له لایه‌ن که‌سانی نادیاره‌وه کوژرا
له شاری مه‌هاباد که‌سێک به شێوه‌یه‌کی گوماناوی و له لایه‌ن که‌سانێکی نه‌ناسراوه‌وه کوژرا।به گوێره‌ی سه‌رچاوه‌کان له ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستانه‌وه، که‌سێک به ناوی سمایل سه‌ید ڕه‌حمانی خه‌ڵکی گوندی گڕژاڵی سه‌ر به شاری سه‌رده‌شت، له گوندی سیاقۆڵی مه‌هاباد کوژراوه.تا ئیستا ڕوون نییه سید ڕه‌حمانی چۆن و له لایه‌ن چ که‌سانێکه‌وه کوژراوه.
له شاری مه‌هاباد که‌سێک به شێوه‌یه‌کی گوماناوی و له لایه‌ن که‌سانێکی نه‌ناسراوه‌وه کوژرا।به گوێره‌ی سه‌رچاوه‌کان له ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستانه‌وه، که‌سێک به ناوی سمایل سه‌ید ڕه‌حمانی خه‌ڵکی گوندی گڕژاڵی سه‌ر به شاری سه‌رده‌شت، له گوندی سیاقۆڵی مه‌هاباد کوژراوه.تا ئیستا ڕوون نییه سید ڕه‌حمانی چۆن و له لایه‌ن چ که‌سانێکه‌وه کوژراوه.
//////////////////////////
له دژی پیلانگێڕی نێوده‌وڵه‌تی و سزای گۆشه‌گیرکردنی ئۆجه‌لان، جه‌وانانی کورد له سه‌ر پێن
له دوازده‌هه‌مین ساڵڕۆژی پیلانگێڕیی نێوده‌وه‌ڵه‌تی له دژی ته‌ڤگه‌ری ئازادی کوردستان و ڕێبه‌ره‌که‌یدا، ده‌وڵه‌تی تورک به سزای گۆشه‌گیرکردن له ناو زیندانی تاکه‌که‌سیی ئیمڕالیدا، وه‌ڵامی هه‌وڵه ئاشتیخوازییه‌کانی ڕێبه‌ری گه‌لی کورد عه‌بدوڵڵا ئۆجه‌لان ده‌داته‌وه.له دیداری هه‌فته‌ی ڕابردوو له گه‌ڵ پاریزه‌رانیدا ئۆجه‌لان ڕایگه‌یاند، به به‌هانه‌ی ئه‌وه‌ی که بێڕێزی به به‌ڕێوه‌به‌رانی تورک کردووه، سزای 10 ڕۆژ ژووری تاکه‌که‌سیی به سه‌ردا سه‌پێنراوه.ئه‌و بڕیاره ڕه‌وتێکی توڕه‌یی و نه‌فره‌تی زیادتری جه‌وانانی کوردی، له چالاکیه‌کانی شه‌رمه‌زارکردنی پیلانگێڕیه‌که‌دا له کوردستان، تورکیه لێ که‌وته‌وه.له ناوچه‌ی جزیره له باکووری کوردستان، گۆشه‌گیرکردنی ئۆجه‌لان، به لێدوانێک شه‌رمه‌زار کرا.هاوکات ده‌سته‌یه‌ک له سه‌ر ناوی جه‌وانانی گیانفیدای ئاپۆ، دوێنێ شه‌و له ناوچه‌یه‌کی سته‌نبوڵ ڕێپێوانێکی به مه‌شخه‌ڵیان به‌ڕێوه‌برد. جه‌وانان سزای ژووری تاکه‌که‌سیی سه‌پێنراو به سه‌ر ئۆجه‌لان و، ده‌ستبه‌سه‌رداگرتنی نه‌خشه‌ڕێی چاره‌سه‌رییان له‌لایهن ده‌وڵه‌تی تورکه‌وه به توندی شه‌رمه‌زار کرد.جه‌وانان به‌رده‌وام دروشمی بژی سه‌رۆک ئاپۆ، به گیان به خوێن، له گه‌ڵ تۆداین ئه‌ی سه‌رۆک، ئه‌و ده‌ستانه‌ی بۆ ئۆجه‌لان درێژ بکرێن ده‌یشکێنین، ده‌ووترانه‌وه.پۆلیسی تورک به گازی فرمێسکڕێژ هێرشی کرده سه‌ر چالاکوانان و، جه‌وانان به به‌رد وه‌ڵامی هێرشه‌کانیان دایه‌وه. به پێی دوایین زانیاری، جه‌وانان زریپۆشێکی پۆلیسیان ئاگر تێبه‌رداوه‌و، شه‌ڕو پێکدادان هه‌تا دره‌نگانی شه‌و به‌رده‌وام بوو.ئه‌مه‌و ده‌ستپێشخه‌ری جه‌وانانی ئاپۆجی له شاری ئه‌ده‌نه به هه‌مان ئامانج، له چه‌ند شوێنێکی جیاجیا 7 ماشێنیان سووتاندن.
له دوازده‌هه‌مین ساڵڕۆژی پیلانگێڕیی نێوده‌وه‌ڵه‌تی له دژی ته‌ڤگه‌ری ئازادی کوردستان و ڕێبه‌ره‌که‌یدا، ده‌وڵه‌تی تورک به سزای گۆشه‌گیرکردن له ناو زیندانی تاکه‌که‌سیی ئیمڕالیدا، وه‌ڵامی هه‌وڵه ئاشتیخوازییه‌کانی ڕێبه‌ری گه‌لی کورد عه‌بدوڵڵا ئۆجه‌لان ده‌داته‌وه.له دیداری هه‌فته‌ی ڕابردوو له گه‌ڵ پاریزه‌رانیدا ئۆجه‌لان ڕایگه‌یاند، به به‌هانه‌ی ئه‌وه‌ی که بێڕێزی به به‌ڕێوه‌به‌رانی تورک کردووه، سزای 10 ڕۆژ ژووری تاکه‌که‌سیی به سه‌ردا سه‌پێنراوه.ئه‌و بڕیاره ڕه‌وتێکی توڕه‌یی و نه‌فره‌تی زیادتری جه‌وانانی کوردی، له چالاکیه‌کانی شه‌رمه‌زارکردنی پیلانگێڕیه‌که‌دا له کوردستان، تورکیه لێ که‌وته‌وه.له ناوچه‌ی جزیره له باکووری کوردستان، گۆشه‌گیرکردنی ئۆجه‌لان، به لێدوانێک شه‌رمه‌زار کرا.هاوکات ده‌سته‌یه‌ک له سه‌ر ناوی جه‌وانانی گیانفیدای ئاپۆ، دوێنێ شه‌و له ناوچه‌یه‌کی سته‌نبوڵ ڕێپێوانێکی به مه‌شخه‌ڵیان به‌ڕێوه‌برد. جه‌وانان سزای ژووری تاکه‌که‌سیی سه‌پێنراو به سه‌ر ئۆجه‌لان و، ده‌ستبه‌سه‌رداگرتنی نه‌خشه‌ڕێی چاره‌سه‌رییان له‌لایهن ده‌وڵه‌تی تورکه‌وه به توندی شه‌رمه‌زار کرد.جه‌وانان به‌رده‌وام دروشمی بژی سه‌رۆک ئاپۆ، به گیان به خوێن، له گه‌ڵ تۆداین ئه‌ی سه‌رۆک، ئه‌و ده‌ستانه‌ی بۆ ئۆجه‌لان درێژ بکرێن ده‌یشکێنین، ده‌ووترانه‌وه.پۆلیسی تورک به گازی فرمێسکڕێژ هێرشی کرده سه‌ر چالاکوانان و، جه‌وانان به به‌رد وه‌ڵامی هێرشه‌کانیان دایه‌وه. به پێی دوایین زانیاری، جه‌وانان زریپۆشێکی پۆلیسیان ئاگر تێبه‌رداوه‌و، شه‌ڕو پێکدادان هه‌تا دره‌نگانی شه‌و به‌رده‌وام بوو.ئه‌مه‌و ده‌ستپێشخه‌ری جه‌وانانی ئاپۆجی له شاری ئه‌ده‌نه به هه‌مان ئامانج، له چه‌ند شوێنێکی جیاجیا 7 ماشێنیان سووتاندن.
.jpeg)
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر